Bitcoin madenciliği nedir ve nasıl çalışır?

Bitcoin madenciliği nedir ve nasıl yapılacağı, kripto para dünyasına girmek isteyen bireyler arasında yaygın bir sorudur. Artan zorluk seviyeleri ve ilgili maliyetlerle birlikte, Bitcoin madenciliğinin potansiyel getirisi ve götürüsünü önceden hesaplamak oldukça önemlidir.

Bu rehber, Bitcoin madenciliği hakkındaki tüm sorulara yanıt vermek adına hazırlanmıştır. 2024 yılında madencilik pasif gelir elde etmek adına mantıklı bir yatırım mı ve kimler tarafından tercih edilmeli?

Bitcoin madenciliği nedir?

Bitcoin madenciliği, Bitcoin işlemlerini dijital olarak doğrulamak ve bunları blok zinciri işlem listesine ekleme prosedürüdür. Süreç, Bitcoin ağına karşı yeni işlemlerin doğrulanmasını içerir ve onay sürecinde rol alan yatırımcı BTC ile ödüllendirilir.

Blok zincirindeki her bir işlem onaylanmadan önce blok oluşur ve dağıtık defter teknolojisine eklenen işlem bloklarını doğrulamak adına karmaşık kriptografik hash bulmacaları çözülmesi gerekir. Bu bulmacaları çözmek için çok sayıda hesaplama gücüne ve karmaşık ekipmana ihtiyaç vardır.

Teknik anlamda herkes madencilik yapabilir ancak Bitcoin madencilik programı, son model ekran kartları ya da madencilik ekipmanları kullanan kişilerce daha kazançlı bir işlemdir.

Blok zinciri nedir?

Blok zinciri, Bitcoin’in altında yatan ana teknolojidir. Bu teknoloji, temelde işlemlerin kronolojik olarak kaydedildiği bir veri tabanıdır. Blok zincirindeki kayıtlar veya işlemler asla değiştirilemez veya silinemez. En küçük blok zinciri birimi olan blok, tüm işlem ayrıntılarını tutabilir. Temelde bloklar dört temel özellikten oluşur:

• Geçmiş hash: Blokları birbirine bağlayan son bloğun hash değerini saklar.
• Veri: Bir bloktaki işlemlerin toplamıdır. Blokta çıkarılan, doğrulanan ve saklanan bir dizi işleme verilen genel bir isimdir.
• Nonce: Bitcoin, proof-of-work (PoW) konsensüs mekanizmasını kullandığı için her bir veri sadece bir kez üretilir ve kullanılır. Dolayısıyla blokların kendine ait bir hash değeri vardır ve nonce, bu hash değerini üreten parametredir. Nonce kelimesinin Türkçe’si ise tek seferlik kullanılmış numaradır.
• Hash: Bir bloğun dijital imzasıdır ve geçmiş hash değerin, verilerin ve nonce’un, her girdi için benzersiz bir 256 bit alfanümerik hash değeri oluşturan SHA-256 algoritmasına çevrilmesiyle elde edilir. Her girdi sabit 256 bitlik bir hash değerine sahiptir.

Popüler blok zinciri kavramları

Blok zinciri teknolojisinde en önemli üç temel kavramını anlamak, Bitcoin madenciliğinin dinamiklerini çözmek için kritik öneme sahiptir.

Dağıtılmış defter teknolojisi

Dünya çapında blok zinciri ağındaki tüm işlemlerin kayıt edildiği bir ortamdır. İşlemlerin doğrulanması Bitcoin kullanıcıları tarafından ağ üzerinde gerçekleştirilir. Kripto paraların merkeziyetsiz sanal varlıklara dönüşmesinde etkisi en büyük teknolojidir.

SHA-256

Blokların güvenle zincir içerisinde saklanması adına SHA-256 adı verilen bir güvenlik algoritması kullanılır. Veri bloğu 256 bitlik sayıya dönüştürülür ve açığa çıkan hash değeri bir dijital imzadır. T.C kimlik numarası gibi SHA-256 yoluyla üretilen hash kodlarını da daha sonra değiştirmek mümkün değildir.

SHA-256 teknolojisinin ne işe yaradığına dair bir örnek:

• Girdi: crypto.news Türkiye
• Çıktı: 83da1236ba0ffe4fc6bda73e0406149d469e5758772375e83cb8db5742ca5cc2

Proof-of-work (PoW)

Bitcoin madenciliği nedir tam olarak anlayabilmek adına en popüler sanal varlığın, BTC’nin kullandığı proof-of-work konsensüs mekanizmasının ne işe yaradığını kavramak gerekir.

Bu mekanizmanın birincil amacı nonce değeri belirlemektir. Madenciler, kendilerine atanan rastgele bir hash değerini çözüp blok olarak zincire eklemesi gerekir. Bu bulmaca, zorlu bir süreçtir ve ne tür bir ekipman kullanılarak ne kadar sürede hash kodunun çözüleceği BTC coin ödül miktarını belirleyecektir.

Bitcoin madenciliği süreci nasıl işliyor?

Blok zinciri son derece güvenli, şeffaf ve merkeziyetsiz eşler arası bir ağdır. Blok zincirindeki kayıtlar, kriptografik işlevler aracılığıyla güvenli bir şekilde tutulur ve değişiklik yapılmasını neredeyse imkânsız hale getirir. Yatırımcılar, aşağıdaki bölümde Bitcoin madenciliği süreci nasıl işliyor sorusuna yanıt bulabilir.

Kazım gereksinimleri

BTC madenciliği yoluyla pasif gelir elde etmek isteyen kullanıcının ilk olarak madenci ekipmanları satın alması ve kurması gerekir. Bu ekipmanlar şunlardır:

• Donanım – Ekran kartı, işlemci, kripto madenciliği SSD’si veya ASIC
• Madencilik yazılımları
• Sanal kripto cüzdanı
• Tek başına madencilik yapmak yerine tercih edilebilecek sanal madencilik havuzları

Sistem kurulduktan ve çalıştırıldıktan sonra madencilik süreci otonom olarak gerçekleştirilir. Ek insan müdahalesi yalnızca sistem arızası, elektrik kesintisi veya düzenli sistem bakımı durumlarında söz konusudur.

Bitcoin işlemlerinin unsurları

Bitcoin işlemlerinde üç değer söz konusudur:

• İşlem girdisi
• İşlem çıktısı
• İşlem tutarı

Bir Bitcoin madencilik yazılımı, her işlem girdisi için benzersiz bir kriptografik hash bulmacası üretecektir. Bir blok oluşturmak adına gereken işlem sayısı daha sonra Merkle ağacında gruplandırılır.

Merkle ağacı ve SHA-256 algoritması

Merkle ağacı, bir bloktaki tüm verileri tanımlayan ve farklı kategoriler altında sıkıştıran veri bloklarının hashleridir. Amaç, Bitcoin ağındaki işlemlerin etkin bir şekilde doğrulanmasını sağlamaktır. Merkle ağacında bireysel işlem kimlikleri SHA-256 algoritması kullanılarak yalnızca bir hash kalana kadar tekrar tekrar eşleştirilir. Sonuç olarak tüm veriler tanınmış ve işaretlenmiş olur.

Block header 

Block header, Merkle kökü ve ağacının saklandığı bölümdür. Mantıklı bir Türkçe çevirisi olmayan bu bölümün ana işlevi bloklar hakkında bilgi depolamasıdır. Block header temelde aşağıdaki bileşenleri içerir:

• Bitcoin yazılımının sürüm numarası
• Geçmiş hash verileri
• Merkle kökü (Kök hash)
• İşlemlerin gerçekleşme zamanları
• Kriptografik nonce
• Hedef

Hash bulmacasının çözülmesinde ve bir blok işleminin zincire eklenmesinde kritik öneme sahiptir. 2 MB’lık bir bloğun tamamın yeniden hash edilmesi çok yer kaplayabileceği için 80 baytlık sabit bir uzunluğa sahip Bitcoin block header, ağ yoğunluğunu hafifletmektedir.

Hash bulmacalarını çözmek

Madenciler, değişken kazım zorluk seviyeleri arasında rastgele bir hash kodunu bularak bulmacayı çözer. Bulmacanın zorluğu, bir önceki 2016 blok bulmacasını çözmek için BTC madenciliği yapan yatırımcıların ne kadar vakit harcadığına bağlı olarak ayarlanır.

Madenciler, elde edilen hash değeri hedeften küçük olana kadar block header’a bir nonce ekleyerek bloğun hash’ini hesaplar. Bulmaca başarılı bir şekilde çözüldüğünde, Bitcoin ağında yeni bir blok oluşturulur ve doğrulanıp blok zincirine eklenir.

Doğru hash değerini elde eden ilk madenci BTC coin ile ödüllendirilir. Her 4 senede bir madencilik zorluğu yarı yarıya artmaktadır. Bitcoin halving adı verilen bu olay, Bitcoin yatırımı yapan kişilerin cüzdanlarında yer alan coinlerin daha nadirleşmesini ve değerlenmesi sağlar.

Bitcoin madenciliğine nasıl başlanır?

BTC madenciliği oldukça zahmetli ve sabır isteyen bir süreçtir. Bununla birlikte, doğru ekipman seçmek ve sistemin nasıl işlediğini kavramak elde edilecek kazancı artırabilir. Bitcoin madencilik süreci nasıl işliyor alt başlıklar altında aktaralım:

Donanım seçimi

Doğru donanım aygıtı seçmek çok önemlidir. Maksimum oranda kâr elde etmek için son model ekran kartı (GPU) veya optimize edilmiş ASIC madencilik donanımı kullanmak en iyi tercihlerdir. Kazanç oranını artırabilecek yan gereksinimler arasında saniyede en az 50 kilobaytlık yüksek hızlı bir internet bağlantısı yer alır.

Tekil ya da havuz madenciliği

Tek başına madenciliğin sürekli olarak kârlı olma olasılığı düşüktür. Bu nedenle birçok kişi daha öngörülebilir Bitcoin getirisi için bir madencilik havuzuna katılmakta.

Bitcoin madencilik yazılımı

Donanım, işletim sistemi ve diğer yan faktörlerin seçimine bağlı olarak, 2024 yılında birçok Bitcoin madencilik siteleri hizmet vermekte. Bu siteler arasında seçim yaparken güvenilir olduğu doğrulanmalıdır.

Kazım onay süreci

Kazım işlemine dair gerekli izinlerin verilmesi sonrası madencilik süreci başlar. Yatırım yapılan madencilik ekipmanlarının fiyatını amorti etmek için aletlerin günde en az altı saat çalışması gerekir. İlgili aygıtın altı saat üstü çalışması sorun değildir ancak yeteri kadar zorlamak cihazın ısınmasını ve bozulmasına neden olabilir.

Getiri ve performans analizi

Belli aralıklarla Bitcoin madenciliği kazım performansı takip edilmelidir. Dileyen yatırımcılar saatlik harcanan elektrik miktarı, havuz büyüklüğü ve hashrate gibi değerleri analiz edip potansiyel getiriyi hesaplayan yardımcı sitelerden destek alabilir.

Bitcoin madenciliği riskler ve şartlar

Güç kullanımı

Bitcoin ağı büyük miktarlarda enerji tüketmektedir. 2024 yılı itibarıyla Bitcoin madenciliğinin yıllık elektrik tüketimi 120 TWh civarındadır. Türkiye’de tüketilen enerji miktarı diğer ülkelere oranla ortalama düzeyde olup en az elektrik tüketen ülkeler Kuveyt, Venezuela, Myanmar ve Bahreyn’dir.

Bant genişliği

Bitcoin madenciliği sürekli veri indirmeyi ve yüklemeyi içerir. Bu sebeple arka planda işleyen sistem sadece sınırsız bir internet bağlantısıyla çalışması mümkündür. Kotalı bir bağlantıda izin verilenden daha fazla veri kullanılması bağlantının kesilmesine veya ek ücretler alınmasına neden olabilir.

Donanım seçimi

Bitcoin kazım yapma kararı ani bir şekilde alınmamalı. Öncelikle yatırımcı arka planda nasıl bir işleyişin döndüğünü kavraması tavsiye edilir. Dikkatli ve ön görülebilen bir sistem kurulumunda cihazın yorulması veya hasar görme konusunda endişelenilmesine gerek yoktur. Hatalı donanım veya havalandırma eksikliği cihazın aşırı ısınmasına ve hatta patlamasına neden olabilir.

Bitcoin arz ve getiri oranı

Bitcoin madenciliği nasıl yapılır alt başlığı altında da belirttiğimiz gibi blok başına üretilen Bitcoin sayısı her dört yılda bir yarıya düşer. Bitcoin’in 21 milyonluk sınırlı bir arzı vardır ve yeni bir Bitcoin hiçbir zaman üretilmeyecek.

Başlangıçta, başarılı her bir madencilik ödülü 50 BTC’ydi. 2012’deki ilk halving sonrası madencilik ödülleri 25 Bitcoin’e daha sonra 12,5’a ve ardından 6,25’e düştü. Günümüze en yakın yarılanma olayı ise Nisan 2024’te gerçekleşti.

Özet

Bitcoin “madenciliği”, blok zincirindeki yeni işlemlerin doğrulanması, onaylanması ve kötü niyetli yazılımcıların saf dışı edilmesi açısından kritik öneme sahiptir. Ağ güvenliği sağlayan her bir madenci, Bitcoin ile ödüllendirilir. Bazı kurumsal şirketler yoğun enerji harcamasından kaynaklı madencilik faaliyetlerini desteklemiyor olsa da merkeziyetsiz sistemin istikrarlı ve güvenilir çalışması için faydalıdır.

SSS