En ünlü Türk NFT sanatçıları kimler?
Sanat eserlerinin dijital eşsizliğini sağlayan NFT teknolojisi, dünyada olduğu gibi Türkiye’de de milyon dolarlık satışlara konu oldu. Son yıllarda düzenlenen açık artırmalarda Türk NFT sanatçıları ve eserleri boy gösterdi. Dünyaca ünlü Türk dijital sanatçıları kimler, hangi eserlere ne kadar değer biçildi, cevaplayalım.
Dünyaca ünlü Türk NFT sanatçıları denince akla gelen ilk isimler arasında Refik Anadol, Murat Pak ve Tarık Tolunay yer alıyor. Bu isimler geçtiğimiz yıllarda NFT sanat eserlerine bazıları milyon dolarlar teklif eden alıcılar buldular.
İçerik Tablosu
NFT sanatçıları ve yapay zeka kullanımı da göz ardı edilmemeli. Refik Anadol, yapay zeka ve sanatın birleşimine yeni bir boyut kazandıran Türk dijital sanat sanatçıları arasında yer alıyor.
Dünyaca ünlü Türk NFT sanatçıları
Beeple, Pak ve Trevor Jones, 2021 yılında NFT sektörü zirveye tırmanırken yaptıkları satışlarla dünya gündemine ismini kazıyan yabancı NFT sanatçıları arasında yer aldı. Türkiye’de bu unvanı Refik Anadol, Murat Pak ve Tarık Tolunay gibi isimler üstleniyor.
Refik Anadol
1985 yılında İstanbul’da doğan Refik Anadol, İstanbul Bilgi Üniversitesi fotoğraf ve video alanında aldığı eğitimle günümüz sanat anlayışının temellerini attı. Anadol’u NFT piyasasında ikon haline eseri 2021 yılında yayınladığı “Machine Hallucinations – Nature Dreams : AI Data Sculpture” isimli koleksiyonu oldu. NFT platformu OpenSea’de satışa çıkan eser aynı yıl 300.69420 ETH’ye (1.184,545.71 dolar) alıcı buldu.
Anadol’un en büyük NFT koleksiyon satışı, 2022 yılında 1,38 milyon dolara alıcı bulan “Casa Batllo: Yaşayan Mimari” adlı dinamik NFT eseri ile gerçekleşti. Bu satış bir NFT platformu yerine, New York Rockefeller Plaza’daki Christie’s Müzayede Evi’nde yapılan açık artırmada gerçekleşti.
Refik Anadol’in OpenSea NFT platformu üzerinde gerçekleştirdiği en büyük satışlar arasında 33 ETH ile MACHINE HALLUCINATIONS : MARS LANDSCAPES – F #3/30, 19,69 ETH ile Machine Hallucinations – Mars – D #2/32 ve 15,4 ETH ile MACHINE HALLUCINATIONS : MARS LANDSCAPES – D #28/30 eserleri yer alıyor.
Anadol’un eserlerinin öne çıkan özelliği, dijital sanatların bir insan eli yerine yapay zekanın hayal gücü ile oluşturulması. Machine Hallucinations yani “Makine Halüsinasyonları” bu temayı konu alıyor.
Murat Pak
Türk NFT sanatçısı, yazılımcısı ve kripto para yatırımcısı Murat Pak, gizemini koruyan Türk dijital sanat sanatçıları arasında yer alıyor. Kendisinin kimliği henüz bilinmiyor ve bir kişi yerine bir ekip olabileceği düşünülüyor. Murat Pak’ı NFT sektöründe yıldız haline getiren satışı 2021 yılında, 100 milyon dolara alıcı bulan ‘Merge’ isimli NFT eserleriyle gerçekleşti.
Nifty Gateway platformu üzerinde açık artırmaya çıkan eser, parçalı teklifler eşliğinde 266.885 tokenlık işlem hacmine ulaştı. Söz konusu NFT koleksiyonu ‘Merge’, farklı renklere ve farklı boyutlara sahip dairelerden oluşmakta. Pak’ın başarısının arkasında 2,8 milyon takipçiye sahip olan Archillect X sayfasından aldığı destek yatıyor.
2014 yılında Murat Pak tarafından kurulan ve “archive” ve “intellect” kelimelerinin birleşiminden oluşan Archillect yazılımı, sosyal medya aramalarıyla toplanan görüntüleri derleyip paylaşım yapıyor. Archillect’in vizyonu insanlara henüz bilmedikleri ve ulaşamadıkları içerikleri ulaştırmak.
Murat Pak’ın dünyaca ünlü Türk NFT sanatçıları arasında yer almasının birkaç nedeni var. Bunlardan ilk, ‘Merge’ NFT koleksiyonun satın alma sürecinin 48 saat ile kısıtlı olması. Bu zaman diliminde dileyen tüm NFT koleksiyon severler istedikleri token karşılığında koleksiyondan bir parça kapabildiler ve süre sona erdiğinde, yeni NFT üretimi durduruldu. Pak, bu mekanizma hakkında sosyal medyada yaptığı açıklamada, “Kim bilir belki ileride tek bir token haline gelecekler” demişti.
Tarık Tolunay
1970 İstanbul doğumlu Tarık Tolunay, 2021 yılında Tarihi Galata Köprüsü ve Karaköy’ü resmeden “Pandemi” eserine İranlı bir koleksiyonerden 36.000 dolar teklif aldı. Tolunay’ın 2019 sonlarında tamamladığı “Haydarpaşa Panorama” çalışması da NFT haline getirilerek 90.000 dolara alıcı buldu.
Dokuz Eylül Üniversitesi Grafik bölümü mezunu olan Tolunay, meslek hayatına karikatür, çizgi roman, storyboard, illüstrasyon ve animasyon çalışmaları ile başladı. 2019 yılında gerçekleştirdiği ilk NFT satışıyla Türk dijital sanat sanatçıları arasında liderliği eline aldı. Tolunay, 2022 yılında “En başarılı Dijital Sanatçı” ödülüne layık görüldü.
Tarık Tolunay, sosyal medya platformu X’i aktif olarak kullanıyor ve Temmuz 2024 itibarıyla 51 bin takipçisi var. Henüz NFT olarak üretilemeyen son çalışması İstanbul’un Zamansız Haritası, Kasım 2023’te tanıtıldı.
Tolunay’ı özel kıllan özelliklerinden birinin çizim yeteneği olduğunu belirtelim. Kendisi bir dönem Gezi Davası gibi gibi tarihsel devalarda mahkeme ressamı olarak görev aldı.
Rızacan Kumaş
Az bilinen Türk dijital sanat sanatçıları arasındaki Rızacan Kumaş, “Panoramik Portreler” ile NFT çalışmalarına prestijli platformda yer veren ilk Türk fotoğrafçı oldu. Bu NFT çalışması, 14-21 Ekim 2021 tarihleri arasında Natively Digital müzayedesinde sergilendi.
Bir fotoğraf sanatçısı olan Kumaş, 2017 yılında “İpek Yolu Geçişi” projesiyle ilk eserlerini yayınlamaya başladı. Kumaş, NFT’ler dünya genelinde ilk göremeye başlayana kadar eserlerini müze ve galerilerde sergiliyordu. 2021’de Coin Mühendisine yaptığı açıklamada, “NFT sektörü sanatçılar için yeni bir alan. Artık koleksiyonere ulaşmak için ve eserlerimizi sergilemek için galeriye ihtiyacımız yok” ifadesine yer verdi.
Kumaş’ın NFT pazar yerleri SuperRare ve OpenSea üzerinde sergilediği çeşitli dijital sanat eserleri bulunuyor. OpenSea platformunda gerçekleştirdiği en büyük satışlar arasında 1,25 ETH ile 10 The Crowd, 11 The Direction ve 13 The Family yer alıyor.
İdil Dursun
Az bilinen Türk NFT sanatçıları arasında yer alan İdil Dursun, SuperRare ve Nifty Gateway gibi NFT pazar yerleri üzerinde aktif olarak koleksiyonlarını hayranlarına sunmakta. 1997 doğumlu İdil Dursun (Jarvinart), Eylül 2020’de CGI Artist olarak profesyonel kariyerine başladı. Dursun’un Suburbs isimli eseri, 2023 yılında SuperRare platformunda 4,4 bin dolara alıcı buldu.
Dursun’ın sanat eserleri fantastik dünyaları gözler önüne seriyor. SuperRare platformunda sergilediği eserler arasında henüz alıcı bulmayan Observer ve Trouble in Paradise gibi parçalar yer alıyor.
Sosyal medyayı aktif olarak kullanan İdil Dursun, X platformunda 39,2 bin Instagram’da ise 22,5 bin takipçiye hitap ediyor.
Murat Atimtay
SuperRare NFT platformunu aktif olarak kullanan Murat Atimtay, 2022 yılında NFT Paris, Angewandte Kunst Frankfurt Müzesi ve NFT London sergilerinde yer aldı. En büyük NFT koleksiyon satışını, 2023 yılında 395,3 dolara satılan Metropolis Night isimli eseri ile gerçekleştirdi.
Atimtay’ın 5,6 bin X ve 2,2 bin Instagram takipçisi bulunuyor. Kendisi bu platformlarda mevcut NFT çalışmaları hakkında yayınlar yapıyor ve piyasadaki son gelişmeleri değerlendiriyor.
NFT sanatçısı ne iş yapar?
Son yıllarda, tasarım ve çizim yetenekleri dışında özellikle CGI çalışmalarıyla NFT piyasasında yer edinen yeni isimlerle tanıştık. İdil Dursun, Murat Atimtay ve diğer birçok NFT sanatçıları, düzenli olarak yayınladıkları CGI çalışmalarıyla NFT koleksiyon severlere yeni eserler sunuyor.
Peki NFT sanatçısı ne iş yapar? Aktif olarak dijital sanat eserleri üreten bu sanatçılar, kendi yetenekleri çerçevesinde çeşitli kurum ve şirketler için görsel içerikler üretmektedir. Bu eserlerin bazıları NFT oluşturma yöntemleriyle kripto para piyasasında alıcı bulur. Sanatçılar genellikle NFT yapma aşamaları ile ilgilenmeden eserlerini özgürce üretirler, bu eserler daha sonra çeşitli platformlarda alıcılarının karşısına çıkar.
Özetle NFT sanatçıları, dijital çizimler, grafik tasarımlar, 3D modeller, animasyonlar, müzik, video klipler ve daha birçok türde dijital içerik üretirler. Son yıllarda, bu içeriklerden bazıları NFT’ye dönüştürüldü ve en pahalı NFT koleksiyonları arasında yer aldı.
Türk sanatçılar ve dijital sanat eserleri
Türk dijital sanat sanatçıları, NFT içerik üretimi konusunda farklı alanlardan uzmanları dünyaya tanıttı. Örneğin, Refik Anadol, yapay zeka ve sanatı bir araya getirerek sunduğu görsel içeriklerle, Tarık Tolunay ise çizim yeteneğini kullanarak hazırladığı eserlerle tanınmakta. Rızacan Kumaş, fotoğraflar, İdil Dursun ve Murat Atimtay’da CGI çalışmalarını NFT haline getiriyor.
2021’de Dergipark.org’ta yayınlanan bir makaleye göre, özellikle Covid-19 salgınıyla sanat sektöründe NFT’ler, sanatçıların eser üretme, sergileme ve satma biçimlerinde yeni bir kavram haline geldi. Araştırmada, NFT platformlarını aktif olarak kullanan sanatçıların çoğunluğunun grafik tasarımcılar olduğu belirtiliyor ve önümüzdeki yıllarda üniversitelerin bu bölümlere daha fazla kontenjan ayırması gerektiği vurgulanıyor.
En pahalı Türk NFT eserleri
En pahalı Türk NFT sanat eseri satışlara arasında tahmin edilebileceği gibi Refik Anadol, Murat Pak ve Tarık Tolunay’ın 2021-2022’de gerçekleşen açık artırmalarda alıcı bulan eserleri yer alıyor.
- Machine Hallucinations – Nature Dreams: Türk NFT sanatçısı Refik Anadol’un yapay zeka destekli eseri, 2021 yılında Opensea platformunda koleksiyoncu Mabu tarafından 300 ETH karşılığında satın alındı. Anadol bu satıştan yaklaşık 1,2 milyon dolar gelir elde etti.
- The Merge: İkinci en büyük satışta Murat Pak’ın “The Merge” adlı eseri 2021 yılında toplamda 9,8 milyon dolara alıcı buldu.
- Fractal İstanbul: Tarık Tolunay’ın eseri, Foundation platformunda 20 Ethereum’a (yaklaşık 36 bin dolar) satıldı.
NFT sanatçıları nasıl başarılı oluyor?
En pahalı Türk NFT koleksiyon satışlarının arkasında popüler isimlerin yer alması rastlantı değil. NFT koleksiyonlarının satış hacmi, genellikle eser sahibinin bilinirliğiyle doğru orantıdadır. Refik Anadol, Machine Hallucinations NFT koleksiyonun rekor satışı öncesinde ABD’de çeşitli eyaletlerde gerçekleştirdiği sergilerle nam salmıştı.
Sanatçının bilinirliği kadar NFT koleksiyonun sosyal medyada ulaştığı kitlenin büyüklüğü de önem taşıyor. Örneğin, Murat Pak’ın “The Merge” adlı eserinin başarısı 2,8 milyon takipçiye sahip olan Archillect X sayfası ile desteklendi. Benzer şekilde, Tarık Tolunay’a Türkiye’de duyulan saygıda NFT koleksiyon satışının büyük bir ilgi ile karşılanmasına yardımcı oldu.
Bu örnekler, NFT eserlerinin değerinin sadece sanatçının yeteneği ve eserin kalitesiyle değil, aynı zamanda sanatçının toplulukla olan etkileşimi ve sosyal medyada elde ettiği erişimle de ilgili olduğunu göstermekte. Sonuç olarak, Türk NFT sanatçıları, teknolojiyi ve dijital platformları etkin kullanarak küresel sanat pazarında önemli bir yer edindiler.
SSS
Hangi Türk sanatçılar NFT alanına giriş yaptı?
Daha önce yapay zekas, yazılım ve karikatür ile uğraşan sanatçılar Refik Anadol ve Murat Pak 2021 yılında NFT alalına giriş yaptı. Karikatürist Tarık Tolunay, 2019 yılında ilk NFT eseri ile sektörde yer edindi.
Dijital sanat eserleri nereden alınıp satılıyor?
Dijital sanat eserleri, çeşitli NFT pazar yerleri ve platformlar üzerinden alınıp satılmaktadır. Yaygın olarak kullanılan platformlar arasında OpenSea, Rarible ve SuperRare yer alıyor.
Türk NFT eserlerine talep var mı?
Evet, Türk NFT eserlerine talep var. Özellikle Refik Anadol ve Murat Pak gibi sanatçıların eserleri uluslararası alanda büyük ilgi görüyor. Ayrıca daha az bilinen Türk NFT sanatçıları da NFT platformları üzerinden satışlar gerçekleştiriyor.
En pahalı NFT eseri nedir?
En pahalı NFT eseri, Beeple olarak bilinen dijital sanatçı Mike Winkelmann’ın “Everydays: The First 5000 Days” adlı eseridir. Bu eser, Mart 2021’de Christie’s müzayede evinde 69,3 milyon dolara satıldı.
