Proof of History nedir?

Blockchain teknolojisi, merkezi olmayan ağların aracılar olmadan çalışmasını sağlayarak finans sisteminde devrim yaratmıştır. Peki bu ağlar arasında yer alan proof of history nedir, güvenliği ve erişilebilirliği nasıl sağlıyor?

Bu makale, Proof-of-History (PoH) nedir, nasıl çalışır ve bilinen olumsuz yönleri hakkında ayrıntılı bir cevap rehber sunar. Gelin, Solana ağının kullandığı tarih kanıtı mekanizmasının büyüleyici sistemine dahil olalım ve Proof-of-History neden önemlidir birlikte bakalım.

Proof of History nedir?

Tarih kanıtı anlamına gelen proof of history (PoH), işlemlerin zaman akışını ve bu zaman akıştaki olayların sırasını takip etmek için blockchain ağları tarafından kullanılan bir konsensüs mekanizmasıdır. Blockchain ağları, bu mekanizma sayesinde zamanın belirli bir noktasında olayın gerçekten gerçekleştiğine dair kayıtlar oluşturabilir.

2017 yılında Solana kurucusu Anatoly Yakovenko tarafından tanıtılan proof of history, iş kanıtı (PoW) ve hisse kanıtı (PoS) mekanizmalarının aksine diğer konsensüs protokolleriyle birlikte çalışabilir. Örneğin Solana, ağın verimliliğini artırmak için PoH metodu ve PoS metodunu birlikte kullanıyor.

PoH protokolü hızlı doğrulanabilirliği kolaylaştırır. Bir blok ağa dahil edildiğinde kesin ve geri döndürülemezdir. PoW ve Pos gibi mekanizmalarda bir bloğu tersine çevirme ya da geçersiz kılma olasılığı çok düşük de olsa her zaman vardır.

PoH, her blokta yalnızca bir önceki bloğun hash’i (belirli bir girdinin benzersiz temsilini veren fonksiyon) gibi az miktarda veri tutarak depolama ve bant genişliği gereksinimlerini önemli ölçüde azaltır. Bu da PoH ile çalışan blockchain ağlarının daha düşük maliyetlerle saniye başına daha fazla işlem (TPS) gerçekleştirmesini sağlar.

PoH konsensüs algoritması nasıl çalışır?

Proof of history nedir sorusuna detaylı bir cevap alabilmek için, mekanizmanın nasıl çalıştığını anlamak en önemli adımlardan biridir. Proof-of-History protokolü, işlemlerin hızlı bir şekilde sıralanabilmesi için kriptografik bir “saat” kullanır. Bu saat, doğrulayıcıların her işlem için birbirleriyle doğrudan iletişim kurmalarına gerek kalmadan işlemlerin sırası konusunda fikir birliğine varmalarını sağlar.

Temel olarak PoH kripto işlemlerinde zaman dizilimine odaklanır. Bu konsensüs mekanizması, yalnızca doğrulanabilir gecikme fonksiyonu (VDF) üzerinden ilerler. VDF, kanıtçının doğrulayıcıya bir bloğun belirli bir zamanda oluşturulduğunu gösterebilmesine olanak sağlar. Ek olarak, zaman damgası manipülasyonu (timestamp manipulation) girişimlerine karşı titizlikle oluşturulan hafıza ve gecikme zorluğu sunar.

VDF tarafından üretilen zaman damgalarından yararlanılarak ağdaki her bloğa oluşturulma sırasına göre müdahaleye dayanıklı ve doğrulanabilir veriler yerleştirilir. Dolayısıyla, blok üreticileri blok üretimi için kendilerine atanan alana erişmek için mutlaka VDF sürecinden geçerler. Solana ağı, PoH’un nasıl çalıştığına dair mükemmel bir örnektir. Ağ, bu mekanizma sayesinde saniyede 10.000’den fazla işlemi gerçekleştirebilir ve merkezi olmayan uygulamaları (dApps) destekler.

Proof of History örneği

• Solana (SOL) ağı, tarih kanıtı mekanizmasını hisse kanıtıyla beraber kullanıyor. Bu, ağın verimliliğini ve esnekliğini arttırıyor. Yukarıda da bahsettiğimiz üzere, tarih kanıtı mekanizması Solana ağı kurucusu Anatoly Yakovenko tarafından geliştirilmiştir.

2024 yılı itibarıyla Solana, proof of history mekanizmasını kullanan tek blok zinciri olduğunu da belirtelim.

Proof of History kötü yanları

Elbette iş kanıtı ve hisse kanıtında da olduğu gibi, Proof-of-History (PoH) sistemi de çeşitli eksi yönleri barındırır. Proof-of-History protokolü işleyişinde kafa karıştıran ilk şey; ağın merkezileşmesidir. Sistem, verileri doğrulamak ve ağdakilere iletmek için tek bir güvenilir oluşuma dayanmaktadır. Eğer bu oluşum saldırıya uğrarsa, blok zincirinin bütünlüğü tehdit altına girebilir.

Tüm bunlara ek, Solana ağının doğrulama sisteminin saniyede milyonlarca işlemi idare etmesi ve çok sayıda işlemi aynı anda işlemesi gerekmektedir. Bu durum, ek donanım kapasitesinin yanı sıra daha fazla bilgi işlem gücü gerektirir. Ağın tüm verileri güvenli tutmak ve müdahale edilmesini önlemek için bir depolama yolu bulması gerekir. Bu süreç pahalı ve zaman alıcı olabilir.

Özet

Özetle proof of history, yüksek verimli blockchain ağı için uygun görünen konsensüs mekanizmalarından biridir. PoH kripto sektöründe, ölçeklenebilir ve yüksek performanslı bir mekanizma olarak tasarlanmıştır. Günümüzde PoH blokzinciri mekanizmasını tek kullanan ağ olan Solana, saniyede yüksek hacimli işlemleri gerçekleştirebilen genel bir ana ağ olarak tasarlanmıştır ve saniyede 10.000’den fazla işlemi gerçekleştirir.

Bazı kişiler, tarih kanıtının potansiyel olarak daha fazla blok zincirine ulaşması için üstesinden gelmesi gerektiği problemler olduğunu savunuyor. Örneğin; merkezileşme, büyük miktarda bilgi işlem gücü ve doğrulayıcı olarak katılmak için katı gereksinimler gerekmesi çözülmesi gereken problemlerden bazılarıdır. PoH blokzinciri uzun vadede nasıl bir performans gösterir henüz belli olmasa da umarız proof of history nedir makalemiz kafanızdaki soru işaretlerini gidermenizde yardımcı olmuştur.