SPK kripto bülteni yayınlandı: Türkiye’de düzenleyici netlik artıyor

SPK, yeni alınan kararlar ışığında kripto varlıkların yönetimi, platformların sorumlulukları, veri transferi gereklilikleri ve düzenleyici çerçevede uyulması gereken kurallar hakkında detaylı bilgiler sunuyor.

SPK, 7518 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nda yapılan değişikliklerle ilgili bir bülten yayınladı. 6362 sayılı Kanun’a eklenen geçici bir maddeye dayanan duyuru, kripto varlıklarla ilgili yapılan başvurularda çeşitli uygulama farklarının görüldüğünü ve bu süreçte bazı düzenleme ihtiyaçlarının doğduğunu belirtmekte.

Özellikle, müşteri nakitlerinin saklanması, müşteri emirlerinin sosyal medya üzerinden alınması, kripto varlıkların listelenmesi, sanal varlıkların kanun kapsamındaki yerinin belirlenmesi ve platformların reklam, duyuru ve kampanya gibi konularda düzenlemeler yapılması gerektiği vurgulanıyor. Amaç, geçiş sürecinde sektörün sağlıklı bir şekilde işlemesini sağlamak ve olası olumsuzlukların önüne geçmektir.

Yeni kararlar, müşteri nakit ve kripto varlıklarının kripto hizmet sağlayıcıların mal varlıklarından ayrı tutulması gerektiğini ve bu ayrımın kayıtlarda da yapılması gerektiğini belirtmekte.

• Müşteri adına açılan hesaplar, açıkça o platformun müşterilerine ait olduğu belirtilecek şekilde tanımlanır ve belirtilen amaç dışında kullanılamaz.
• Platform müşterilerinin nakit transferleri, bankalar veya ilgili yasal düzenlemelere göre bu konuda yetki verilmiş kuruluşlar aracılığıyla yapılmak zorunda. Platformlar, müşterinin nakitlerini elden alamaz, elden teslim edemez ve kendi bünyelerinde herhangi bir şekilde muhafaza edemez.

Öte yandan müşteri emirlerinin, platformların resmi internet siteleri, mobil uygulamaları veya kayıtlı telefonları aracılığıyla alınması gerektiği, WhatsApp ve Telegram gibi farklı sosyal medya kanalları üzerinden emir alınmasının yasak olduğu ve emir kayıtlarının güvenli ve doğru tutulmasının zorunlu olduğu belirtiliyor.

• İnternet sitesi veya mobil uygulama üzerinden alınan emirlerin tarih, zaman ve kaynağı gösteren elektronik log kayıtlarıyla saklanması; telefonla alınan emirlerin ses kayıtları ve loglarının değiştirilemez şekilde zaman damgasıyla korunması zorunludur. Bu kayıtların, 8 Kasım, 2024 tarihinden itibaren belirtilen kurallara uygun olarak tutulması gerekmektedir.

Avukat Sima Baktaş, yeni düzenlemelere ilişkin yorumlarda bulundu. Paylaştığı LinkedIn makalesinde “Örneğin kripto borsasında $AVAX almak istiyorsunuz ama emir vermek için WhatsApp kullanılacak. Ancak bu yöntem güvenli değil; emirler karışabilir ya da yanlış anlaşılabilir” dedi. Baktaş ayrıca, fenomenlerin ‘işinin bittiğini’ de vurguladı.

“SPK, tüm emirlerin yalnızca borsanın web sitesi veya mobil uygulaması üzerinden alınması gerektiğini ve kayıtların güvenilir şekilde zaman damgalı tutulması gerektiğini belirtiyor.”

Sima Baktaş, Avukat

Log, dijital sistemlerde gerçekleşen işlemlerin tarih ve zaman bilgisiyle kaydedildiği elektronik kayıtlardır.

Kripto varlıkların döviz bürosu benzeri yapı altında ticaret, takas, transfer, ilk satış ya da saklama işlemlerini düzenli olarak ticari veya mesleki faaliyet şeklinde yürütmek, kanunun 99/A ve 109/A maddeleri kapsamına girer. Yani, bu tür faaliyetler için yasal düzenleme ve kısıtlamalar uygulanır.

Yani bir döviz bürosuna gidip Bitcoin almak istiyorsunuz, ancak döviz bürosunun bu işlemi yapması izinsiz bir faaliyet olarak değerlendirilecek. Artık kripto işlemleri yalnızca güvenli ve yasal kripto borsaları üzerinden gerçekleştirilebilecek. Baktaş, Kapalıçarşı’da kripto satışı yapan işletmelerin işinin sona ereceğini aktardı.

NFT ve sanal oyunlarda kullanılan benzersiz kripto varlıklar, kanunun belirlediği listeleme kurallarına tabi olmayacak. Yalnızca bu varlıklarla işlem yapanlar hükümlere uymak zorunda değildir.

Öte yandan bu tür varlıklarla iş yapan platformlar, müşterilerine bu varlıkların SPK’nın denetim ve gözetimi dışında olduğunu açıkça belirtmeli ve müşterinin bu bilgiyi okuduğunu ve anladığını teyit etmelidir. Söz konusu işlemleri yapacak platformların kurula bildirimde bulunmaları gerekmekte.

Temel işi platformlara likidite sağlamak ve bu platformlarda fiyatlar üzerinden işlem yapmak olan, ancak yatırımcılara doğrudan hizmet sunmayan kuruluşlar, platform faaliyeti olarak değerlendirilmeyecek. Ancak, eşler arası dijital pazar yerlerinde başkası adına düzenli olarak kripto varlık ticaret ve takası yapmak, izinsiz hizmet sağlayıcılığı olarak kabul edilebilir. Bu tür faaliyetleri yürütenlerin, 8 Kasım’a kadar faaliyetlerini durdurmaları gerekiyor.

Kripto varlıkların düzenlenmesi ve sermaye piyasası mevzuatına uyum

Sermaye Piyasası Kurulu, yeni düzenlemeler ışığında kripto varlıkların düzenlenmesi ve sermaye piyasası mevzuatına uyum konularını ele aldı.

• 35/B maddesi uyarınca, kurum ve kuruluşların kripto varlıklarla ilgili görev ve yetkileri korunur, ancak mevcut mevzuatta kripto varlıklarla ilgili bir değişiklik yapılmamıştır. Kripto varlıkların kullanıldığı işlemler, mevcut yasal düzenlemelere tabi olmaya devam eder.
• Kripto varlıkların kullanıldığı emtia veya gayrimenkul işlemleri gibi faaliyetler, bu alanlarda yetkili kurumların düzenlemelerine uymak zorundadır. Mevzuata aykırı olan sanal varlıklar borsalarda listelenemez.
• Sanal varlıkların saklama altyapısı ve rezerv kanıt mekanizmaları henüz tam işler durumda olmadığından, sermaye piyasası araçları olarak kripto varlık ihracı yapılmadan önce, bunlarla ilgili ek düzenlemeler gerekmekte. Bu düzenlemeler yapılmadan, kripto varlıkların sermaye piyasası araçları ya da onlara dayalı endeksler, sepetler, kıymetli madenler gibi dayanak varlıklarla bağlantılı ihraç edilmesi ve listelenmesi yasaktır.
• Halen listelenmiş olan kripto varlıklar için yeni satış ve dağıtım yapılamaz, fakat halihazırda satılmış olan varlıkların nakde çevrilmesi veya müşteriler arasında transfer edilmesi mümkündür.

Reklam kampanyalarına ilişkin düzenlemeler

Platformlar, sundukları hizmetlerle ilgili olarak her türlü iletişim kanalında yapacakları yayın, ilan ve reklamlarda objektif olmalıdır. Bunlar, yazılı basın, internet, televizyon ve radyoyu kapsamakta.

Alınan karara göre yalan, yanlış veya yanıltıcı bilgiler kullanamazlar ve müşterilerin bilgi ya da tecrübe eksikliklerini istismar edici açıklamalar yapılamayacak. Reklamlarında mutlak kazanç ya da zarar garantisi verme taahhüdünde bulunmaları, mevzuatın izin verdiği durumlar dışında yasaklanmıştır.

Platformlar, belirli bir getiri vaadi içeren veya kripto varlık yatırımı yapmaya yönlendiren promosyon kampanyaları düzenleyemez. Ayrıca, müşteri kazandıran kişilere menfaat sağlayan kampanyalar da yasaktır. Bu tür kampanyaların, karar tarihinden itibaren 15 gün içinde yatırımcı mağduriyeti yaratmayacak şekilde sonlandırılması gerekmektedir.

MKK’ya veri transferi ve kripto varlık yönetimi

Son olarak platformlar artık Merkezi Kayıt Kuruluşu’na veri transferi için gerekli teknik altyapıyı sağlamak zorunda. Kripto varlık satışları, sadece platformların cüzdanlarında bulunan varlıklar kadar yapılabilir ve bu varlıkların transferi platformların kendi sorumluluğundadır.

Müşterilere ait varlıklar ise tasarruf aracı olarak kullanılamaz. Bunun dışında ödünç verme ve kaldıraçlı işlemler için kullanılması yasaklanmıştır. Sanal varlıkların müşterilerin cüzdanlarında saklanmaması durumunda, platformlar bu varlıkların saklandığı cüzdanların anahtarlarına ilişkin kontrolü 8 Kasım’a kadar sağlamalıdır. Aksi takdirde, yasal yaptırımlar uygulanacaktır.

Kripto varlık düzenlemelerinde kesinlik artıyor

Geçtiğimiz ay SPK, kripto varlık alım satım platformu onayı için gereklilikleri paylaşmıştı. Paylaşılan bildiri ışığında kripto varlık platformları, anonim ortaklık şeklinde kurulmalı, en az 50 milyon Türk Lirası sermayenin tamamı nakden ödenmiş olmalı ve özsermayesi bu tutardan az olmamalıdır.

Platformların payları nama yazılı olmalı ve bu paylar nakit karşılığı çıkarılmalıdır. Yönetim kurulunun en az üç üyeden oluşması ve ticari unvanlarında “kripto varlık alım satım platformu” ifadesinin yer alması gerekmektedir. Nama yazılı terimi, bir şirketin paylarının belirli bir gerçek veya tüzel kişi adına düzenlendiğini ifade eder.

Ayrıca SPK, platformların esas sözleşmesinde işletme konusunu “kripto varlık alım satım, ilk satış, dağıtım, takas, transfer ve bunların saklama işlemleri” olarak belirlemesini istedi. Tüm bunlar Türkiye’nin kripto para birimlerini tamamen kabul ettiğini ve düzenlemeler ile adil bir ortam yaratmayı amaçladığını ortaya koyuyor.