5G5D: ‘Türkiye’de sanal varlıkların yasal altyapısı’, Genesis Hukuk kurucusu değerlendirdi

Genesis Hukuk Kurucusu Sercan Koç, 5G5D kapsamında crypto.news Türkiye’ye verdiği özel röportajda, Türkiye’de sanal varlıkların yasal altyapısı konu başlığı altında başlıca kripto paraların vergilendirilme hususunu ve blok zincirlerin kabul görme durumlarına dair görüşlerini bizlerle paylaştı.

5G5D röportaj formatı içerisinde uzmanlar hafta içleri her gün bir konu başlığı altında merak edilen tüm soruları cevaplamakta. Bu hafta ise konu başlığı “Türkiye’de sanal varlıkların yasal altyapısı” olarak belirlenmiştir.

Türkiye, yüksek hacimli kripto para borsası Gemini tarafından Eylül 2024’te yayınlanan bir raporda %58’lik kripto sahiplik oranıyla lider ülke konumunda. Durum böyleyken, sektörü düzenlemek adına Hazine ve Maliye Bakanlığı harekete geçmiş ve kripto varlık hizmet sağlayıcıları için yasal çerçeve belirlemiştir.

Dünya genelinde ise hem yatırımcılar hem de proje geliştiricileri için çalışmalar yürütülmektedir. Örneğin Güney Kore, blok zincirini dijital vergi sistemleri ve oy kullanma süreçlerinde test ederek Web3’ü desteklemektedir. Öte yandan Çin ve Mısır gibi ülkeler “genel kısıtlama” uygulayarak kripto paralara karşı sert tutuma sahiptir.

Sonuç olarak bir blok zinciri platformunun ve Antalya merkezli bir hukuk bürosunun kurucusu olan Sercan Koç’a bir yönetici olarak Türkiye’de sanal varlıkların yasal altyapısına dair ne tür çalışmaların yürütüldüğünü sorduk.

Kripto paralar vergilendirilebilir mi? Hukuki açıdan merkeziyetsiz sanal varlıklar nasıl nitelendiriliyor?

Kripto varlıklar ülkeden ülkeye farklı vergilendirme rejimlerine tabi tutulmaktadır. Türkiye’de henüz doğrudan kripto varlıklar için bir vergi düzenlemesi bulunmamakla birlikte bu varlıkların saklama hizmetlerinden elde edilen kazançlar, mevcut vergi mevzuatı çerçevesinde değerlendirilmektedir.

Örneğin, kripto varlık satışından elde edilen kazançlar kurumlar vergisi ve gelir vergisi kapsamında vergilendirilebilmektedir. Hukuki olarak kripto varlıklar genellikle menkul kıymet veya emtia olarak nitelendirilmektedir. Amerika Birleşik Devletleri’nde SEC ile Ripple Labs arasında yaşanan dava, kripto varlıkların menkul kıymet olarak nitelendirilmesine ilişkin önemli bir örnektir. Bu davanın sonucu kripto varlıkların küresel düzeyde nasıl nitelendirileceği konusunda belirleyici olacaktır.

Dünya genelinde blockchain teknolojisinin kamu hizmetlerinde (oy verme, kimlik doğrulama vb.) kullanımı için ne tür yasal adımlar atıldı?

Blockchain teknolojisi özellikle kimlik doğrulama hizmetlerinde önemli bir rol oynamaya başlamıştır. Avrupa Birliği’nin 2014 yılında yürürlüğe giren e-IDAS (Elektronik Kimlik, Doğrulama ve Güven Hizmetleri) yönetmeliği, blockchain tabanlı kimlik doğrulama sistemlerinin kullanılmasına öncülük eden önemli bir adımdır. Bu yönetmelik sayesinde kullanıcıların kimliklerini dijital ortamda güvenli bir şekilde doğrulaması ve kişisel verileri üzerinde tam kontrol sağlaması mümkün hale gelmiştir.

Blockchain altyapısına dayalı kimlik uygulamaları üçüncü taraf hizmet sağlayıcılar aracılığıyla entegre edilmekte ve kişisel verilerin korunmasını güçlendirmektedir. Bu sistemler kullanıcıların verileri üzerinde tam hakimiyet kurmalarına olanak tanımaktadır ve teknolojik yapıları otoriteler tarafından lisanslandırılmaya başlanmıştır. Bu gelişmeler blockchain tabanlı kimlik uygulamalarının kamu hizmetlerinde yaygınlaşmasının önünü açmaktadır​.

SPK onayı olmayan ve Türkiye’de faaliyet gösteren kripto varlık hizmet sağlayıcılarını ne tür cezalar bekliyor?

SPK onayı olmadan Türkiye’de faaliyet gösteren kripto varlık hizmet sağlayıcıları, tespit edilmeleri halinde çeşitli yaptırımlarla karşılaşacaklardır. Bu platformlar idari para cezalarına çarptırılabileceği gibi faaliyetleri de durdurulacaktır. Ayrıca bu platformların dolandırıcılık veya yatırımcı mağduriyetine yol açması durumunda ceza davaları gündeme gelmektedir.

7518 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’na göre izinsiz kripto varlık faaliyetleri yürüten kişi veya kurumlar 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası ile 10 bin güne kadar adli para cezası alabilmektedir. Ayrıca bu platformlar aracılığıyla gerçekleştirilen suçlar, suç gelirlerinin aklanması veya dolandırıcılık gibi cezalara tabi olabilmektedir.

Kripto paraların uluslararası transferleri ve bu transferlerin yasal statüsü nedir? Farklı ülkeler arasındaki hukuki uyum nasıl sağlanıyor?

Kripto paraların uluslararası transferleri, ülkelerin farklı düzenlemelerine tabi olup, yasal uyumu bir hayli zorlaştırmaktadır. AML ve KYC politikaları bu süreçte ülkeler arası uyumu sağlamak için kritik öneme sahiptir. AML ve KYC entegreli sistemler önümüzdeki günlerde mutlaka daha çok gündeme gelecektir.

Bununla birlikte, teknolojinin erken çağlarında olduğumuz için yasalaşma ve uluslararası uyum süreci uzun bir süre yayılacaktır. Farklı ülkeler kripto paraların regülasyonu konusunda hâlâ çeşitli yaklaşımlar geliştirmektedir. Özellikle uluslararası kripto transferlerinde ülkeler arası regülasyon farklılıklarını dikkate alarak uygun bir yol izlenmesi gerekmektedir.

Rug pull dolandırıcılığı yasal açıdan nasıl değerlendirilir? Hem dünya genelinde hem de Türkiye’de bu tür işlemler hangi hukuki kapsamda ele alınıyor?

Rug pull dolandırıcılığı geliştiricilerin yatırımcıları dolandırarak projeden ani bir çıkış yaptığı bir tür dolandırıcılıktır. Dünya genelinde rug pull vakaları genellikle yatırım dolandırıcılığı olarak değerlendirilir ve menkul kıymetler yasaları çerçevesinde cezalandırılır.

Bu nedenle regülasyonlar teknik anlamda çok donanımlı olmayan yatırımcıların korunması için en önemli basamak olacaktır. Türkiye’de ise bu tür dolandırıcılık işlemleri Türk Ceza Kanunu’nun dolandırıcılık hükümleri kapsamında değerlendirilebilir. Zarar gören yatırımcılar hem ceza davası hem de tazminat talepleriyle haklarını arayabilirler.