Kripto vadeli işlem nasıl yapılır: kapsamlı başlangıç rehberi

Kripto vadeli işlemler ile yatırımcılar, Bitcoin ve diğer kripto varlıklar üzerinde kaldıraçlı pozisyonlar alarak gelir elde edebilir. Merkeziyetsiz pazarda yaygın olan kripto vadeli işlem nasıl yapılır ve hangi stratejiler uygulanabileceğinin doğru araştırılması yatırımın başarılı olabilmesi için kilit önem arz etmekte.

Kriptoda vadeli işlem nedir?

Kripto vadeli işlemler, belirli bir tarihte ve fiyatta kripto varlıkların alım satımını yapma yükümlülüğü içeren finansal sözleşmelerdir. Bu tür vadeli işlemler, yatırımcıların ve traderların kripto para birimlerinin yakın gelecekteki fiyatların yönelimine ilişkin tahminlerine dayanır. Yatırımcılar temel varlığı sahiplenmeden, sadece fiyatın gelecekteki hareketlerine odaklanarak kısa vadede kazanç ya da zarar elde edebilir.

Kripto vadeli işlemlerde, yatırımcılar fiyatların yükseleceğine inanıyorsa uzun pozisyon alır, fiyatların düşeceğini düşünüyorsa uzun pozisyon alır. Vadeli işlemler, kaldıraçlı işlem yapma imkânı da sunduğu için küçük bir sermaye ile büyük pozisyonlar açılabilir. Ancak potansiyel kazançlar artarken, kayıplar da büyüyebilir.

Günümüzde hiçbir Türk kripto borsası kaldıraçlı işlemler sunmamaktadır. Sermaye Piyasası Kurulu’nca, kripto ödünç verme ve kaldıraçlı işlemler yasak hale getirilmiştir. Buna göre platformlar artık müşterilerin varlıkları üzerinden kaldıraçlı herhangi bir işlem açamaz. 8 Kasım 2024 tarihinden itibaren yasaya uymayan platformlara cezalar kesilecektir.

Kripto vadeli işlem nasıl yapılır?

Kriptoda vadeli işlem nedir kadar nasıl yapılabileceği de merak konusu. Yeni yatırımcılar için kısmen riskli bir yatırım seçeneğine bu başlık altında inceleyebiliriz.

Öncelikle vadeli işlemler sunan bir kripto borsasında hesap açmanız gerekir. Hesap açtıktan sonra kimlik doğrulama sürecini tamamlayarak borsada işlem yapmaya başlayabilirsiniz. Ayrıca hesabınıza kripto para ya da fiat para yatırarak işlemlere başlamak için fonlarınızı hazır hale getirmeniz gerekmektedir. Örneğin, Bitcoin veya Tether gibi varlıkları kullanarak vadeli işlemler açabilirsiniz.

Söz konusu işlemleri tamamladıktan sonra basit adımları takip ederek herhangi bir desteklenen kripto para birimi için vadeli işlem açabilirsiniz:

1. Vadeli işlem sözleşme seçimi

Borsada işlem yapmak için uygun bir kripto vadeli işlem sözleşmesi seçin. Genellikle vadeli işlem sözleşmeleri iki türdür:

• Sürekli vadeli işlem: Vadesi bulunmayan süresiz işlemlerdir.
• Tarihli vadeli işlem: Belirli bir vadede sona eren sözleşmelerdir. Örneğin 30 gün ya da 60 gün sonra otomatik olarak sona eren vadeli işlemler.

2. Desteklenen kripto paralar

Kripto para borsaları, spot ve vadeli olmak üzere iki farklı market türüne sahiptir. Spot markette işlem açılabilecek varlıklar ile vadeli markette pozisyon açılacak sanal varlıklar farklı olabilir. Vadeli piyasada ticaretini yapmak istediğiniz kripto paraların ticaretini yapıp yapmadığını öğrenmek adına kripto varlık hizmet sağlayıcılarını araştırın.

3. Marjin seçimi

Kripto vadeli işlemlerde ticarete başlamadan önce tercih edilebilecek iki farklı marjin türü vardır; izole marjin ve çapraz marjin. İzole marjin, yatırımcının bireysel olarak belirlediği yatırım büyüklüğünü kapsar ve likidite ona göre belirlenir. Çapraz marjinde ise açılan pozisyon likidasyon seviyesine yaklaşmışsa toplam bakiyeden otomatik olarak para çeker.

Örneğin, Ahmet’in izole marjin seçtiğini ve 100 Türk Lirası kullanarak bir uzun pozisyon açtığını varsayalım. Varlık düşüşteyse ve likidasyon noktasına değdiyse Ahmet maksimum 100 Türk Lirası zarar etmiş olur. Ancak aynı senaryoda, çapraz marjin seçilmiş olsaydı kişinin cüzdanında toplam 400 Türk Lirası olduğunu varsayalım ve düşüşün likidasyon seviyesinin altına sarkması halinde 100 Türk Lirası ile açılan pozisyondan Ahmet, 400 Türk Lirası kaybedebilir.

4. Pozisyon açma: uzun ve kısa tercihi

Hangi türde bir vadeli işlem başlatacağınıza karar verdikten sonra beklentinize dair bir pozisyon türü seçebilirsiniz:

• Uzun pozisyon: Fiyatın yükseleceğini düşünüyorsanız, uzun pozisyon açabilirsiniz. Bir uzun pozisyon açtığınızda sadece sanal varlığın fiyatı yükseliyorsa kazanç elde edebilirsiniz.
• Kısa pozisyon: Kripto para biriminde aşağı yönlü bir eğilim bekliyorsanız uzun pozisyon alabilir, fiyat düşüşü sırasında kâr elde etmeye devam edebilirsiniz.

5. Kaldıraç kullanımı

Kripto vadeli işlemlerde uzun veya kısa pozisyon açarken kaldıraç kullanılır. Kaldıraç, sermayenizin birkaç katı büyüklüğünde pozisyon açmanızı sağlar ancak kaldıraçlı işlemlerde kazanç potansiyeli artarken, kayıp riski de bulunmaktadır.

Bunu bir örnekle daha anlaşılabilir hale getirelim; 1.000 USDT ile 10x kaldıraç kullanarak BTC işlemi açıyorsunuz ve pozisyonun değeri 10.000 USDT belirleniyor. Eğer Bitcoin %10 yükselirse, pozisyonunuzdan %100 kazanç elde edersiniz ve toplam sermayeniz 2.000 USDT’ye ulaşmış olur. Ancak Bitcoin %10 düşerse, 1.000 USDT’nizi kaybederek likide edilebilirsiniz.

Her sanal varlığın ya da borsanın desteklediği kaldıraç türü farklıdır.

6. Zararı durdur veya kâr al

Riskleri yönetmek için pozisyon emri oluşturmadan önce zararı durdur ve kâr alma isteğinizi ayarlayabilirsiniz. Stop-loss olarak bilinen zararı durdur emri, fiyat belirli bir seviyeye düştüğünde pozisyonunuzu otomatik olarak kapatır ve zararınızı sınırlamanıza yardımcı olur. Kâr alma emri ise fiyat belirli bir seviyeye ulaştığında kârınızı almanızı sağlar.

Otomatik kapatılan pozisyonlarda uygulanan kesinti stop-loss seçeneğine oranla genelde daha yüksektir.

En popüler kripto vadeli işlem platformları

Kripto paralar ile vadeli işlem yapmak için kullanılan beş popüler platform:

Binance Futures

Binance Futures, Binance borsasının kullanıcılarına kripto para vadeli işlem alım satımı yapma imkânı sunan bir platformudur. Kullanıcılar Bitcoin, Ethereum ve diğer birçok altcoin için vadeli işlem sözleşmeleri alıp satabilir.

Ayrıca platform, kullanıcıların pozisyonlarını artırmalarına olanak tanıyan kaldıraçlı işlemler sunar ve sürekli vadeli işlem sözleşmeleri sağlar. Binance Futures’taki mevcut ortalama açık pozisyon miktarı 16,9 milyar doların üzerindedir.

Artıları	Eksileri
Bitcoin dışında Ethereum ve Dogecoin dahil 400+ desteklenen geniş işlem çifti.	Yerel Binance TR borsasında vadeli işlemler yapılamamakta.
Yüksek işlem hacmi sayesinde likidite probleminin bulunmaması.	Yeni kullanıcılar için başlangıçta arayüz ve işlem türleri karmaşık olmakta.
Alıcı işlem ücreti %0,02 olurken, yapıcı işlem ücreti %0,04 seviyesinde.	Binance’in regülatörler ile sıkıntı yaşaması ve yüksek yaptırımlar ile karşılaşma ihtimali
Teknik analiz yapmak isteyen yatırımcılar için gelişmiş grafik, alım satım araçları ve arayüzünün bulunması.

Bybit

Bybit’in vadeli işlem platformu, öne çıkan bir diğer borsadır. 540’tan fazla işlem çiftinin sunan borsada, 11,7 milyar dolardan fazla açık pozisyon bulunmakta. Vadeli işlemlerde USDT ve USDC varlıkları ile işlem yapılmasına olanak tanıyor.

Uzun-kısa seçeneklerinin çeşitlendirilmesine yönelik farklı emir türleri borsada yer alıyor. Iceberg emri, toplam sermayenin parçalanarak kademeli şekilde küçük emirlere dönüştürülmesini sağlamakta. TWAP seçeneği ile yatırımcılar emirlerinin verilmesi için bir zaman belirleyebilmektedir.

Artıları	Eksileri
Hem yeni başlayanlar hem de profesyoneller için kolay anlaşılır bir arayüz.	Borsanın bazı ülkelerde regülasyon sorunlarıyla karşılaşması, erişim kısıtlamalarına yol açabilir.
Yüksek kaldıraç imkânı ile geniş yatırımcı kitlesine hitap etmesi.	Rekabetçi komisyon oranlarının bulunmaması (yapıcı işlem ücreti %0,05).
Geniş işlem çifti seçeneği ile yatırımcıların daha fazla varlığa erişebilmesi.
Iceberg ve TWAP gibi emir türleriyle işlemler özelleştirilebilir.

OKX

OKX borsasının vadeli işlem bölümü 400’den fazla işlem çifti ile kullanıcılara geniş bir ticaret seçeneği sunarken, yaklaşık 20 milyar dolarlık hacmi ile öne çıkan borsalar arasında yer alıyor. Türkiye, Almanya ve Fransa dahil 60+ ülkede faaliyette olup aylık en çok ziyaret edilen 8. kripto para borsasıdır.

USDT ve USDC’nin yanı sıra kripto varlıklarla da vadeli işlemlerin yapılmasına olanak tanımakta. Kullanıcı arayüzü oldukça basit bir görünüme sahiptir ve emir türleri, Bybit’e benzer şekilde Iceberg ve TWAP’ı da içermektedir. Yerleşik olarak yer alan pozisyon oluşturucu özelliği sayesinde,vadeli işlem pozisyonlarını planlanabilir ve uygulanabilir.

Artıları	Eksileri
Çapraz emir türü ile tüm bakiye ile pozisyon desteklenebilir.	Bazı ülkelerde yasal düzenlemeler nedeniyle zorluklar yaşayabilmesi.
Grafikleri, teknik analiz araçları ve API desteği ile profesyonel trading deneyimi.	Tüm dillerde 7/24 müşteri desteği sunulamaması.
Kripto varlıkların kategorilerine göre ayrılması.	%0,05 alıcı işlem ücreti kesintisi ortalamanın üstünde.

WhiteBIT

2022 yılında faaliyete geçen WhiteBIT Futures, yaklaşık 12 milyar dolarlık açık pozisyon değeri ile vadeli işlem borsaları arsasında üst sıralara ulaştı. Yalnızca USDT sabit varlık ile vadeli işlemlere erişime olanak tanıyan borsa, 159 işlem çifti sunuyor ve 100x’e kadar kaldıraç imânı tanıyor. Türkiye’de WhiteBIT TR olarak kullanıcıların erişebildiği borsada vadeli işlemler desteklenmemektedir.

En yüksek hacme sahip Binance Futures ile kıyaslandığında WhiteBIT Futures, daha düşük komisyon oranlarına sahip. Yapıcı işlem ücreti %0,01 olurken, alıcı işlem ücreti ise %0,035. Borsa ayrıca cüzdanında 1.500’den fazla WBT tokenı saklayanlar için yapıcı işlem ücretini sıfıra indirdiğini bildirdi. Alıcı işlem ücretinde ise %80’e kadar düşüş sağlanmaktadır.

Artıları	Eksileri
WBT tokenı tutanlar için komisyon indirimleri.	Kısmen düşük hacimli olmasının doğurduğu likidasyon riskleri.
Yeni yatırımcı dostu sade ve anlaşılır arayüz	Emir türlerinin kısıtlı olması ve daha geniş seçeneklerin bulunmaması.
	Yalnızca USDT ile vadeli işlemlerin yapılabilmesi.

Crypto.com

Crypto.com borsasının vadeli işlemler bölümü, 8 milyar dolardan fazla bir hacme sahip olup mevcut açık pozisyonlar 1,5 milyar dolar seviyesindedir. Platformda ise 561 işlem çifti ile sürekli vadeli işlem sözleşmeleri desteklenmektedir. Kaldıraç oranı ise 50x ile sınırlandırılmıştır.

Uzun-kısa emirleri oldukça kısıtlıdır ve çeşitlendirilmiş emirler bulunmamaktadır. Limit ve piyasa emrinin yanı sıra, zarar durdurma ve kâr alma emirleri tercih edilebilir. Sürekli vadeli işlem sözleşmelerinin yanı sıra, tarihli vadeli işlemler de destekleniyor ve şu anda toplamda 8 sözleşme aktif durumda.

Artıları	Eksileri
Geniş işlem çifti seçeneğiyle daha fazla varlığa erişme olanağı.	Düşük hacimlerden dolayı likidite sorunlarının yaşanabilmesi.
İleri tarihli vadeli işlem sözleşmelerinin sunulması.	Yalnızca ABD Doları ile işlem açılabilmesi.
Trading botu özelliği ile işlemlerin zamanlanabilmesi.	%0,07 alıcı işlem ücreti ile en yüksek komisyon oranlarına sahip.

Kripto vadeli işlem stratejileri

Kripto vadeli işlem stratejileri, yatırımcıların piyasa hareketlerinden kâr elde etme amacıyla kullandıkları çeşitli yaklaşımlardır. İşte en yaygın kullanılan kripto vadeli işlem stratejilerinden bazıları:

• Hedging: Yatırımcıların mevcut pozisyonlarını olabildiğince korumak için seçtikleri stratejidir. Uzun pozisyon açarken, aynı zamanda spot tarafında da satın alım emri verilir ve potansiyel kayıpları uzun vadede minimize edilmesi hedeflenir.
• Scalping: Kısa vadeli küçük fiyat hareketlerinden yararlanmayı amaçlayan bir alım satım stratejisidir. Açılan pozisyon genellikle birkaç dakika içinde kapatılır. Yatırımcı, çok sayıda alım satım işlemi yaparak her işlemde küçük kazançlar elde etmeye çalışır. Hızlı işlem yapabilen platformların tercih edilmesi ve internet hızının yüksek olması önerilir.
• Trend takibi: Piyasa trendlerini belirleyerek bu trende uygun pozisyonlar açmayı hedefleyen bir stratejidir. Yükseliş trendinde uzun, düşüş trendinde kısa pozisyonu açılmaktadır. Teknik göstergeler kullanılarak trendin yönü belirlenir.
• Spread trading: Aynı varlığın farklı vadelerdeki fiyat farklarından yararlanmayı hedefleyen bir stratejidir. Yatırımcı, yakın tarihteki vadeli işlem sözleşmesini alırken, daha vadesi gelmemiş bir sözleşmeyi satarak fiyat farkından kâr etmeyi hedefler.

Her stratejinin kendine özgü riskleri ve kazanç potansiyeli vardır. Kripto vadeli işlem taktikleri, piyasa koşullarına ve yatırımcıların kendi risk toleranslarına göre uyarlanmalıdır.

Herhangi bir canlı pazar içerisinde alım satım yapmadan önce yeterli araştırma yapıp demo hesaplarda pratik yapılması önerilir.

Kripto vadeli işlem riskleri nedir?

Kripto vadeli işlemleri, yatırımcılara potansiyel olarak yüksek kazançlar sağlarken, aynı zamanda çeşitli riskleri de beraberinde getirir. Kripto vadeli işlemlerinde karşılaşılabilecek bazı önemli riskler:

• Yüksek fiyat dalgalanmaları: Kripto varlıkların fiyatlarının hızlı ve öngörülemeyen bir şekilde değişmesiyle oluşan risktir. Piyasa hareketliliği, yatırımcıların kayıplar yaşamasına neden olabilir.
• Yanlış kaldıraç seçimi: Kaldıraç kullanarak yapılan işlemler, potansiyel kazançları artırırken kayıpları da büyütebilir. Yüksek kaldıraç, daha az sermaye ile daha büyük pozisyonlar açmaya olanak tanır.
• Likidite oranı: Yeterli alım satım hacminin olmaması durumunda yatırımcıların pozisyonlarını istedikleri fiyatla kapatamama riskidir. Düşük likidite, ani fiyat hareketlerine neden olabilir. Bu durum genellikle kullanıcı sayısı yetersiz borsalarda görülür.
• Eksik düzenleme şeması: Kripto para piyasaları hâlâ gelişim aşamasındadır ve bu nedenle regülasyonlar sıkça değişebilir. Yeni düzenlemeler ve alınan kararlar piyasa üzerinde olumsuz etki yaratabilir.
• Teknik altyapısal sorunlar: İşlem yapılan platformların güvenliği veya yazılımsal hatalar nedeniyle oluşan risklerdir. Hatalı emirler veya sistem çöküşleri yatırımcıların kayıp yaşamasına neden olabilir.
• Sözleşme riski: Vadeli işlem sözleşmelerinin kendine özgü kuralları ve şartları nedeniyle ortaya çıkan risklerdir. Yanlış anlaşılmalar veya sözleşme koşullarının değişmesi yatırımcıları olumsuz etkileyebilir.

Özet

Kripto vadeli işlemleri kazançlı olabileceği kadar bünyesinde çeşitli riskler de barındırmakta ve tüm varlıkların kaybına yol açabilmektedir. Yatırımcılar, riskleri minimize etmek için çeşitli stratejiler belirlemeli. Bunlar arasında zararı durdur emirleri, pozisyon boyutlandırma, çeşitlendirme ve anlık piyasa analizleri yer almakta.

Vadeli işlem piyasalarında işlem yapmadan önce risklerin dikkate alınması ve yatırımcıların kendi risk toleranslarına uygun stratejiler geliştirmesi önemlidir. Kripto parada vadeli işlem nasıl yapılır detaylarını bilmek daha iyi sonuçlar verecek işlemlerin açılmasını sağlayabilir.

Kripto vadeli işlem nasıl yapılır sorusuna yanıt aramayan kullanıcılar, zorluklarla karşılaşabilir ve bilgi edinilmeden işlem açılması, kayıplara sebep olabilir. Özellikle kaldıraç miktarının çok yüksek bir şekilde ayarlanması, pozisyonların kontrol edilmesinde zorluk oluşturabilir.