Merkez bankalarının yakın zamanda CBDC çıkarma ihtimali düşük, BIS araştırması
Kripto paralara ilişkin 2023 BIS anketinin sonuçlarına göre merkez bankalarının yalnızca %12’si orta vadede CBDC çıkarmayı planlıyor.
Uluslararası Ödemeler Bankası (BIS) tarafından yapılan son anket, dünya genelindeki merkez bankalarının büyük çoğunluğunun, orta vadede merkez bankası dijital para birimlerini (CBDC) çıkarmaktan uzak durduğunu ve sadece %12’sinin bu yönde planları olduğunu gösterdi.
Anket sonuçlarına göre, önümüzdeki altı yıl içinde bankalar ve büyük finansal kurumlar için bir CBDC’nin çıkarılma olasılığı artık bireysel kullanım için olandan daha yüksek. BIS, önümüzdeki on yılın sonuna doğru dokuz adet kurumsal CBDC’nin kamuya açık şekilde dolaşımda olabileceğini belirtiyor.
BIS ayrıca, merkez bankalarının hâlâ kurumsal CBDC’lerle ilgilendiğini, çünkü bu paraların hem gelişmiş ekonomilerde hem de gelişmekte olan piyasalarda sınır ötesi ödemeleri iyileştirme de rol oynayabileceğini belirtti.
“Özellikle bazı katılımcılar, kurumsal bir CBDC’nin sınır ötesi ödemelerin günümüzde karşılaştığı yüksek maliyetler, düşük hız, sınırlı erişim ve yetersiz şeffaflık gibi zorlukları çözebileceğini belirtti.”
Uluslararası Ödemeler Bankası
Anket içerisinde ek olarak bankalar ve büyük finansal kurumlar için CBDC’ler söz konusu olduğunda, merkez bankalarının finansal kurumların tokenizasyon sayesinde yeni işlevlere (örneğin, birleştirilebilirlik ve programlanabilirlik) erişmesini sağlamaya çalıştıklarını ortaya koydu.
Bu arada, bireysel kullanım için olan CBDC’ler (ankete katılan merkez bankalarının yarısından fazlası tarafından hâlâ araştırılıyor) için finansal düzenleyiciler, “saklama limitleri, birlikte çalışabilirlik, çevrimdışı seçenekler ve sıfır faiz” gibi konuları netleştirmeye çalışıyor.
Türkiye’de, Dijital Türk Lirasına yönelik araştırma geliştirme etkinlikleri ilk olarak 2020 yılında kavram ispatı çalışmaları ile başlatıldı. 2021 yılında, ASELSAN, HAVELSAN ve TÜBİTAK ile imzalanan ikili mutabakat zabıtları kapsamında “Dijital Türk Lirası İş Birliği Platformu” kuruldu ve test süreçlerinde ilk adımlar atıldı.
Çalışmaların ilk aşaması 2023’te tamamlandı, ikinci aşamanın 2024’te raporlanması planlanıyor. Dijital Türk Lirasının yürürlüğe girme tarihi hakkında şu ana kadar resmi bir açıklama yapılmadı. TCMB, projenin aşamalı olarak ilerlediğini, teknolojik ve hukuki gereksinimlerin karşılanmasının ardından tedavüle sokulacağını belirtti.
