Proof of stake vs proof of work

Kripto para ve blok zinciri dünyasında, ağların güvenliğini sağlamak ve işlemleri doğrulamak için konsensüs algoritmaları ön planda tutulur. Söz konusu algoritmalar, ağın doğru çalışmasını ve kullanıcı işlemlerinin güvenli bir şekilde onaylanmasını temin eder.

Özellikle PoW ve PoS, sanal varlıkların işleyişinde merkezi bir yer tutar. Bu iki sistem, kullanıcıların işlem doğrulama süreçlerine katılımını yönetir ve ağın güvenliğini artırır. Konsensüs mekanizmalarına ihtiyaç duyulmasının temel sebebi, merkeziyetsiz bir yapının sağlanmasıdır. Kripto varlıklar, bankalar veya diğer finansal kurumlar gibi merkezi otoriteler olmadan çalıştıkları için, kullanıcılar arasında güven oluşturmak ve dolandırıcılığı önlemek için etkili bir algoritmaya ihtiyaç vardır.

Bu rehberde, PoW ve PoS’un arasındaki temel farkları incelerken aynı zamanda nasıl çalıştıklarını ve avantajlarını da derinlemesine inceleyeceğiz. Kullanıcıların hangi mekanizmanın kendileri için daha uygun olduğunu anlamalarına yardımcı olmak amacıyla, her iki sistemin özellikleri ve ekosistemdeki rolleri üzerinde derin bir araştırma yapılmıştır.

Proof of stake vs proof of work

Proof-of-work ve proof-of-stake, blok zinciri ağlarında güvenliği sağlamak amacıyla kullanılan iki farklı konsensüs mekanizmasıdır. PoW ve PoS arasında temel farklar bulunurken, proof of history, delegated proof-of-stake veya proof-of-authority gibi birçok farklı mekanizma çeşidi de bulunur. İkisi arasındaki farkı veya hangisinin daha iyi olduğunu anlamak için ne olduklarını bilmek gerekir.

Proof of work nedir?

PoW, madencilerin karmaşık matematiksel problemleri çözmesi gerektiren bir sistemdir. Zincir üstünde bir işlemi onaylamak için büyük miktarda hesaplama gücü ve enerji tüketimi gerir. Bu yöntem, Bitcoin ve Litecoin gibi kripto para birimlerinde kullanılır ve güvenliği artırmak için merkeziyetsizliği teşvik eder.

Yüksek enerji tüketmesi sebebiyle çevresel etkileri konusunda eleştirilmekte ve sık sık tartışmalara konu olmaktadır. Mevcut dezavantaj dolayısıyla bazı projeler daha sürdürülebilir alternatifler aramakta. Bitwave’in blog gönderisine göre, Bitcoin gibi bir iş ispatı ağının Tezos, Polkadot veya Solana gibi hisse ispatı ağlarından %99 daha fazla enerji tükettiği tahmin edilmekte.

Madencilik süreci yatırımcılara bir maliyet getirir, en dikkat çekici olanı gaz ücretleridir. Bu, madencilerin yatırımcıların işlemlerini doğrulamak için aldıkları ücrettir. Bitcoin kesintisi anlık yaklaşık 2,72$ olarak belirlenmiştir. Yatırımcıların kâr oranını düşürdüğü için kesintiler ön planda tutulmalı.

Proof of stake nedir?

Peki proof of stake nedir? Türkçe’si Pay Kanıtı ya da Hisse Kanıtı olan ve kısaltılmış hali PoS, doğrulayıcıların blokları oluşturmak ve onaylamak için belirli bir miktar kripto para birimini “stake” etmesine dayanır. Sistem, daha az enerji tüketimi gerektirdiği için çevre dostu bir alternatif olarak öne çıkmaktadır.

Hisse ispatı, genellikle kullanıcıların sahip oldukları varlık miktarına göre yeni bloklar oluşturma şansı verir ve böylece madencilikteki yoğun rekabeti azaltır ve demokrasi getirir. PoW alternatifi, Ethereum gibi birçok modern blok zincirinin benimsemeye başladığı bir yaklaşımdır ve daha sürdürülebilir bir kripto para ekosistemi yaratmayı hedeflemektedir.

Ethereum birleşme adı verilen “The Merge” ile ağın konsensüs algoritması PoW’dan PoS’a geçişini ifade eder. 15 Eylül 2022 tarihinde gerçekleşen güncelleme, ağın enerji tüketimini önemli ölçüde azaltmayı ve işlem onaylama sürelerini hızlandırmayı amaçlamaktadır.

Birleşme ile birlikte Ethereum ağındaki kullanıcılar ve doğrulayıcılar, sahip oldukları $ETH miktarına göre yeni bloklar oluşturma ve onaylama hakkı kazanarak, daha sürdürülebilir bir ekosistem oluşturulmuştur. Geçiş, Ethereum’un ölçeklenebilirliğini artırmayı ve daha güvenli bir altyapı sunmayı hedeflemiştir. “İş kanıtı (PoW) ile pay kanıtı (PoS) aralarındaki fark nedir?” sorusu Ethereum yatırımcıları tarafından zamanla çözülmüş olup geniş toplulukça kabul görmeyi başarmıştır.

PoW ve PoS arasındaki fark

Dijital varlık sektöründe güvenliği sağlamak ve işlemleri doğrulamak için kullanılan iş kanıtı ve hisse kanıtı algoritmaları, her biri kendine özgü avantajlar ve dezavantajlar sunarak blok zincirlerinin temelini oluşturmaktadır. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:

• Enerji tüketimi: PoW yüksek enerji tüketimi gerektirir ve madencilik için büyük miktarda hesaplama gücü kullanır. PoS ise düşük enerji tüketimi sağlar ve doğrulayıcılar, varlıklarını stake ederek blokları onaylar.
• Güvenlik: PoW’da güvenlik, yüksek hesaplama gücü ve enerji tüketimi ile sağlanırken, PoS’ta kullanıcıların stake ettikleri varlık miktarına bağlıdır ve daha fazla varlık kilitleyen kullanıcı, blok onaylama hakkını artırır. Bu sebeple, iş kanıtında saldırganların ağın kontrolünü ele geçirmesi %51 saldırısı kadar zordur.
• Madencilik süreci: Madenciler iş kanıtında karmaşık matematiksel problemleri çözerek yeni bloklar oluştururken, hisse kanıtındaki kullanıcılar sahip oldukları kripto para miktarına göre blok oluşturma hakkı kazanır.
• Merkeziyetsizlik: PoW’da madencilik donanımına erişim bazı kullanıcıları avantajlı hale getirerek merkeziyetçiliği artırırken, PoS’ta daha fazla stake eden kullanıcılar ağda daha fazla söz sahibi olur. Bu da merkeziyetsizliği azaltabilir.
• İşlem hızı: İş ispatında blok onay süresi genellikle daha uzunken, hisse kanıtında daha hızlı işlem onayları gerçekleşir ve süreç saniyeler içerisinde tamamlanır.
• Donanım: PoW, yüksek kaliteli madencilik donanımı ve sürekli elektrik masrafı gerektirir. PoS ise kullanıcıların belirli bir miktarda kripto parayı stake etmeleri yeterlidir, yani internet bağlantısı ve elektronik bir cihaz harici donanıma ihtiyaç duymaz.

PoW ve PoS ana farklar, güvenlik sağlama yöntemleri ve enerji tüketiminde ortaya çıkar. Bu farklılıklar, her iki algoritmasının kripto para ekosistemindeki rolünü ve sürdürülebilirliğini etkiler.

PoS algoritması daha yüksek bir ödül sunar ancak kazanç stabil değildir. PoW ise iyi ayarlanmış bir sabit kazanç sunar fakat güçlü bir ASIC daha fazla yatırım getirisi sunar. Bu sebeple PoW madencileri kazanç oranını arttırmak için ASIC ekipman yatırımı yapması gerekir.

İş kanıtı ve hisse kanıtı çalışma prensibi

İkili, farklı prensiplere dayanarak blok zincirlerinin işleyişini yönlendirir. Hangisi daha iyi PoW mu PoS mu, buna karar verebilmek için çalışma prensipleri incelenmeli ve hangisinin daha uygun olduğuna karar verilmeli.

Konsensüs algoritmaların çalışma mantığı

PoW sisteminde madenciler, karmaşık problemleri çözmek için yüksek hesaplama gücü ve enerji kullanır. Başarılı olduklarında ise yeni bir blok oluşturur ve bunun karşılığında kripto para ile ödüllendirilir. İş ispatı, ağın güvenliğini sağlamak için merkeziyetsizliği teşvik eder, çünkü işlemleri onaylamak için geniş bir madenci topluluğuna ihtiyaç duyar.

Şimdi gelelim “PoS nasıl çalışır?” hususuna. PoS’ta kullanıcılar, daha fazla kripto para stake ederek yeni bloklar oluşturma olasılığını artırır. Bu da üst düzey sahiplik ve güvenlik sağlar. Hisse ispatı, enerji verimliliği açısından PoW’dan daha avantajlıdır, çünkü karmaşık matematiksel problemleri çözme zorunluluğu yoktur. Sistem, kullanıcıların ağda daha fazla söz sahibi olmasına olanak tanır.

PoS	PoW
Blok oluşturucular doğrulayıcı olarak adlandırılır	Blok oluşturuculara madenci adı verilir
Verilen işlem onaylarına orantılı ödüllendirme yapılır	Madenciler her bir blok oluşturulduğunda token kazanır
Doğrulayıcı olabilmek için bir varlık sahibi olunmalı	Madenci olabilmek için ekipmana sahip olunmalı
Topluluk kontrolü ile güvenlik sağlanır	Pahalı donanımlar ile güvenlik sağlanır
Enerji tasarrufu sağlar	Yüksek enerji tüketir
260+ kripto para tarafından benimsenmiştir	137+ kripto paranın altyapısına entegrelidir

PoW vs PoS: hangisi daha iyi?

PoS ve PoW farkı kavranması kişinin ihtiyacına göre zorlaşabilir. Hangisinin daha iyi olduğu ise talebe göre şekillenir. İş kanıtı ve hisse kanıtı, ekosistemde farklı konsensüs algoritması olarak karşımıza çıkar ve hangisinin daha iyi olduğu belirli kriterler ön planda tutularak değerlendirilebilir.

PoW, yüksek hesaplama gücü ve enerji tüketimi gerektirdiğinden güvenliği artırsa da çevresel etkileri ve maliyetleri açısından eleştirilir. Öte yandan PoS, daha az enerji tüketir ve daha hızlı işlem onayı sağlar. Bu da çevresel sürdürülebilirlik açısından avantajlıdır. Ancak, PoS’un zengin kullanıcılar arasında daha fazla güç dağıtımına yol açabileceği ve bazı %51 saldırısı gibi güvenlik riskleri taşıyabileceği unutulmamalıdır.

Hangi algoritmanın daha iyi olduğuna karar vermek için, kullanıcıların önceliklerini göz önünde bulundurmaları gerekir. Eğer güvenlik ve merkeziyetsizlik ön planda ise PoW daha cazip olabilir. Fakat enerji verimliliği ve işlem hızı gibi faktörler daha önemliyse, PoS tercih edilebilir.

Her iki konsensüs algoritması farklı ihtiyaçlara ve hedeflere göre uygunluk gösterir ve hangisinin daha iyi olduğu, belirli koşullara bağlı olarak değişir. Proof of stake ve proof of work nedir öğrendikten sonra projelerin ihtiyaçlarına ve çevresel etkilere göre bu mekanizmaların hangisinin benimsenmesi gerektiği dikkatle değerlendirilmelidir.

Kısa bakış

Sonuç olarak, proof of work vs proof of stake karşılaştırmalarında blok zinciri güvenliği ve işlemlerin doğrulama süresi en çok göz önünde bulundurulan özelliklerdir. PoS ve PoW nasıl çalışır değinmemizle ikili arasındaki avantajları ile dezavantajlarından bahsettik.

Sanal varlık projeleri, bu faktörleri göz önünde bulundurarak en uygun konsensüs algoritması seçmeli ve sürdürülebilir bir ekosistem oluşturmaya odaklanmalıdır. PoS ve PoW gibi konsensüs mekanizmalar blok zinciri ağlarının temelini oluşturur ve hangisine dahil olmak isteyeceğiniz tamamen sizin beklentilerinize bağlıdır.