Tokenizasyon nedir: RWA yatırımı yapmak zor mu?

Tokenizasyonun varlıkları dijitalleştirerek geleneksel finans ekosistemini nasıl etkilediğini güncel verilere dayanarak hazırlanan tokenizasyon nedir rehberini inceleyerek bizimle keşfedin.

16 Ekim, 2023 tarihinde dijital varlık yönetimi firması 21.co tarafından hazırlanan bir rapora göre, tokenizasyon (tokenization) piyasası geleneksel finans kurumları tarafından blockchain teknolojisinin giderek daha fazla benimsenmesinin de etkisiyle on yılın sonunda 10 trilyon dolara kadar yükselebilir.

Benzer şekilde, Boston Consulting Group tarafından hazırlanan 2022 tarihli bir rapor, tokenize varlık pazarının 2030 yılına kadar 16 trilyon dolara ulaşabileceğini öngörmüştü.

Tokenizasyonun büyümesinin arkasındaki temel itici güç, mevcut finansal altyapıyı dönüştürme, verimliliği artırma, maliyetleri azaltma ve tedarik zincirlerini optimize etme potansiyelidir.

Tokenizasyonun potansiyeli geleneksel finansal araçların ötesine geçmektedir. Gelecekte tahviller, hisse senetleri, sanat eserleri, emtialar, tapular ve hatta otomobiller de dahil olmak üzere çok çeşitli varlıkların tokenlaştırıldığını görebiliriz.

Yeni varlık sınıflarına doğru bu genişleme, yatırımı daha erişilebilir hale getirme ve geleneksel olarak karmaşık ve yavaş hareket eden piyasalara yeni likidite getirme potansiyeline sahiptir. Şimdi tokenizasyon nedir, neden önemlidir ve tokenize etmek ne demek onu öğrenelim.

Tokenizasyon nedir?

Tokenizasyon, hisse senetleri, tahviller, gayrimenkuller ve hatta fiziksel eşyalar gibi dünya varlıklarının bir blok zinciri üzerinde dijital tokenlara dönüştürülmesini ifade eder.

Bu tokenlar, temel varlık üzerindeki sahipliği veya bir hisseyi temsil eder. Bunlar kolayca ve güvenli bir şekilde alınıp satılabilir veya transfer edilebilir.

Peki tokenizasyonun amacı nedir? Aslında tokenizasyon, geleneksel olarak likit olmayan piyasalara likidite sağlamayı amaçlamaktadır. Bir zamanlar satın alınması veya satılması zor olan varlıklar, tokenizasyon yoluyla blockchain tabanlı platformlarda anında alınıp satılabilir, işlem maliyetleri azaltılabilir ve piyasa verimliliği artırılabilir.

15 Haziran, 2023 tarihinde mondaq tarafından yayınlanan bir makaleye göre, Türkiye’de gayrimenkul tokenizasyonuna yönelik düzenleyici çerçeve halen gelişmektedir. Makaleye göre, sızdırılan bir Kripto Varlıkları Mevzuat Taslağı (Crypto Assets Legislative Draft) planları, Türkiye’nin kripto para birimlerini ve piyasalarını düzenleme konusundaki hırslarına işaret ederek, büyüyen dinamik bir yargı yetkisini sergiliyor.

Türkiye’de faaliyet gösteren projeler, sürekli büyüyen dinamik bir yetki alanında yer almanın avantajını yaşıyor. Bunun yanı sıra ülkemizdeki bireylerin kripto para birimlerine karşı olumlu bir tutumu mevcut. Bu nedenle projeler, Türkiye’de ikamet eden kişilere gayrimenkul tokenları sunmayı veya Türkiye’de bulunan gayrimenkulleri tokenize etmeyi tercih edebilir.

Türkiye’de tokenizasyon ile ilgili ilk somut adımları atan Misyon Yatırım Bank A.Ş, Avalanche zinciri üzerinde bireysel yatırımcılara tokenize edilmiş Türk Eurobond’ları sunarak yatırım güvenliğini ve istikrarını artırırken kur riskini azaltmayı hedefliyor.

Tokenizasyon nasıl çalışır?

• Varlık seçimi: Bir aracı kurum tokenize edilecek bir varlık seçer. Bu, gayrimenkulden hisse senetlerine, tahvillere veya emtialara kadar her şeyi kapsar.
• Tokenizasyon süreci: Varlık, her biri temel varlığın bir kısmını temsil eden dijital tokenlara bölünür. Bu süreç genellikle, anlaşma koşullarının doğrudan koda yazıldığı kendi kendini yürüten sözleşmeler olarak bilinen akıllı sözleşmeler tarafından kolayca sağlanır.
• Piyasaya sürülme: Tokenlar bir blok zincirinde oluşturulur ve burada alınıp satılarak ticareti yapılabilir. Her bir token benzersizdir ve temsil ettiği varlığı tanımlayan metadata (meta veri) içerir.
• Ticaret ve sahiplik: Tokenlar çıkarıldıktan sonra blockchain tabanlı platformlarda alınıp satılabilir. Tokenların sahipliği blok zincirine kaydedilerek şeffaf ve değişmez bir aidiyet kaydı sağlanır.
• Geri ödeme: Token sahipleri, tokenlarını temel varlık için kullanma seçeneğine sahip olabilir. Bu süreç akıllı sözleşmede belirtilen şartlara tabidir.
• Yasal uyumluluk: Süreç boyunca token sahipleri, Müşterini-Tanı (KYC) ve Kara Para Aklamayı Önleme (AML) gereklilikleri gibi ilgili düzenlemelere uyum sağlar.

Tokenizasyonun yararları

• Erişilebilirliği artırır: Tokenizasyon, kısmi sahipliğe olanak tanıyarak daha küçük yatırımcıların yüksek maliyetler veya giriş engelleri nedeniyle bir zamanlar ulaşılamayan varlıklara erişmesini sağlar.
• Likiditeyi artırır: Tokenizasyon, gayrimenkul veya güzel sanatlar gibi geleneksel olarak likit olmayan varlıkların blok zinciri tabanlı platformlarda alınıp satılmasını sağlayarak bu varlıkları daha likit hale getirir. Böylece işlem süreleri ve maliyetleri azalır.
• Verimliliği artırır: Tokenlaştırma eylemi, aracıları ortadan kaldırarak ve süreçleri düzene sokarak varlık aktarımı ve yönetiminin verimliliğini artırır, maliyetleri ve idari yükleri azaltır.
• Sınırsız işlemleri mümkün kılar: Blockchain tabanlı tokenlar küresel olarak alınıp satılabilir. Aracılara veya karmaşık düzenleyici süreçlere gerek kalmadan sorunsuz sınır ötesi işlemlere olanak tanır.
• Güvenliği artırır: Blok zinciri, sahipliği ve işlemleri izlemek için güvenli ve şeffaf bir defter sağlayarak dolandırıcılık riskini azaltır. Böylelikle varlık sahipliğinin bütünlüğü sağlanır.

Tokenizasyona nasıl yatırım yapılır?

Tokenizasyona yatırım yapmak, portföyünü çeşitlendirmek isteyen yatırımcılar için bir dizi fırsat sunar. İşte tokenizasyon teknolojisine yatırım yapmanın birkaç pratik yolu:

• Tokenize hisse senetleri satın alın: Kripto borsalarında Google veya Meta gibi tanınmış şirketlerin tokenize edilmiş hisse senetlerini satın alın. Bu dijital varlıklar geleneksel hisse senetlerini temsil ederek 7/24 alım satım ve kısmi sahiplik gibi avantajlar sunar.
• Tokenizasyon girişimlerine yatırım yapın: Tokenizasyona odaklanan projeler tarafından çıkarılan kripto paraları satın almayı düşünün. Yatırım yapmadan önce projenin ekibini, tokenın likiditesini ve gelişimini araştırın. Güçlü bir kullanım alanı ve büyüme potansiyeli olan projeleri arayın.
• Katman-1 tokenları edinin: Ethereum (ETH), Solana (SOL), Avalanche (AVAX) ve BNB Chain (BNB) gibi tokenizasyonu mümkün kılan platformların katman-1 (L1) tokenlarını satın almaya bakın. Bu tokenlar kendi blockchain ağlarının temelini oluşturur ve tokenizasyon (tokenization) arttıkça talep de artabilir.
• Borsada işlem gören ürünlere (ETP’ler) yatırım yapın: Bazı platformlar tokenize varlıklara yatırım yapılmasını sağlayan ETP’ler sunmaktadır. Bu ürünler tokenizasyon teknolojisine yatırım yapmak için uygun bir yol sağlayabilir.

Tokenizasyon platformları

Tokenizasyon platformları, gerçek dünya varlıklarını (RWA) tokenlaştırmak ve blockchain ağlarında ticaret ve yönetimi kolaylaştırmak için gerekli altyapıyı ve araçları sağlar. İşte DefiPrime’a göre bazı önemli tokenizasyon platformları:

• Backed: Ethereum üzerinde çalışan Backed, sermaye piyasaları için zincir üzerinde altyapı oluşturur. Tahviller, hisse senetleri ve borsa yatırım fonları (ETF) gibi gerçek dünya varlıklarını temsil eden tokenize menkul kıymetler sunar.
• Maple: Ethereum ve Solana üzerinde çalışan Maple, kurumsal ve onaylı yatırımcılara yüksek kaliteli borç verme fırsatları sunmaya odaklanmış, likidite, risk ve getiri gereksinimlerini karşılayan bir zincir üstü pazardır.
• Matrixdock: Ethereum üzerinde çalışan Matrixdock, kurumsal ve onaylı yatırımcılara tokenize edilmiş gerçek dünya varlıklarına (RWA) şeffaf erişim sağlayan, değişmez bir sahiplik kaydı ve günlük rezerv kanıtı sunan bir dijital varlık platformudur.
• Ondo: Ethereum üzerinde çalışan Ondo, kısa vadeli ABD Hazine tahvilleri ve banka vadesiz mevduatları ile desteklenen tokenize senetler gibi zincir içi finansal ürünler sunmaktadır. Bu ürünler Türkiye’de yaşayan yatırımcılar tarafından satın alınamamaktadır.
• Polymath Network: Ethereum üzerinde çalışan Polymath, tokenize menkul kıymetler oluşturmak için bir platformdur ve varlık satıcılarının menkul kıymetleri blok zincirinde dijitalleştirmeleri için kolaylaştırılmış bir süreç sunar.
• Securitize: Ethereum üzerinde çalışan Securitize, menkul kıymetlerin blockchain ağında dijitalleştirilmesi için bir uyum platformudur ve tokenize menkul kıymetlerin yasal gerekliliklere uygun olmasını sağlar.

Türkiye gelişmelerine bakacak olursak 26 Mart, 2024 tarihinde Türkiye’nin ilk “neo bankası” olarak bilinen Misyon Bank, İsviçreli dijital varlık saklama sağlayıcısı Taurus ile kurduğu stratejik ortaklık sayesinde hizmetlerini sanal varlık saklama ve tokenizasyon (tokenization) hizmetlerini de kapsayacak şekilde genişletti.

Tüm bunlara ek olarak Fireblocks da örnek gösterilebilir. Fireblocks, bir dijital varlık saklama, transfer ve çözüm platformudur. MPC-CMP cüzdan teknolojisini kullanır ve 7/24 erişim sağlanabilir.

Tokenizasyonun riskleri ve zorlukları

Tokenizasyona yatırım yapmak heyecan verici fırsatlar sunsa da aynı zamanda farkında olunması gereken riskler ve zorlukları da beraberinde getirir:

• Düzenleyici riskler: Tokenizasyonu çevreleyen düzenlemeler hala gelişmektedir. Bu düzenleyici değişiklikler tokenize varlıkların değerini ve yasallığını etkileyebilir.
• Piyasa oynaklığı: Kripto piyasası dalgalanmalarıyla bilinir ve token fiyatları sıklıkla sert oynaklıklar yaşar. Ani fiyat değişiklikleri olasılığına karşı hazırlıklı olunmalıdır.
• Güvenlik riskleri: Dijital varlıklar bilgisayar korsanlığına ve diğer güvenlik ihlallerine karşı hassastır. Varlıklarınızı korumak için güvenli cüzdanlar ve borsalar kullanmak gibi önlemler alınabilir.
• Likidite eksikliği: Bazı tokenize varlıklar sınırlı likiditeye sahip olabilir ve bu da istenen fiyatlardan alım veya satımı zorlaştırabilir.
• Teknolojik riskler: Blockchain hala gelişmektedir ve tokenize edilmiş varlıkları etkileyebilecek hatalar, aksaklıklar ve diğer teknik sorunlarla ilgili bazı riskler söz konusudur.

21 Ekim, 2023 tarihinde yapılan bir Tokenized Insider haberine göre, Tokenizasyon dalgası tüm dünyayı kasıp kavururken Türkiye de geride kalmadı. Düzenleyici çerçeve, diğer varlıkların yanı sıra gayrimenkul tokenizasyonu için yavaş ama emin adımlarla bir yol haritası hazırlayarak evrim geçiriyor.

Kelime anlamına göre tokenize ne demek?

Tokenize, Oxford Languages’e göre iki farklı kelime anlamına sahiptir. Birinci anlamı, yetkisiz erişimi önlemek amacıyla rastgele oluşturulmuş bir tanımlayıcı. İkinci anlamı ise tek bir birimi parçalara ayırmak.

Örnek kullanım:

• Hassas veriler tokenize edilmiş veya güçlü bir şekilde şifrelenmiştir.
• Hazırladığım metin tokenize edilerek kelimelere ayrıştırılmıştır.

Heyecan verici gelişmelere bakılırsa, tokenizasyon piyasası daha fazla varlığın tokenize edilmesi ve blok zincirinin artan oranda benimsenmesiyle büyümeye devam edebilir. Bununla birlikte, tokenizasyona yatırım yapmadan önce dikkatli hareket etmeli ve ilgili riskleri dikkatle değerlendirmelisiniz. Umarız bu makalemizde, hem kelime anlamı hem de kripto alanında tokenize ne demek sorusuna detaylı bir cevap bulabilmişsinizdir.