Tornado Cash yasal mı: Hukuki sorunlar ve suç iddiaları
Kullanıcıların kripto para işlemlerini izlenemez hale getirmelerini sağlayan Tornado Cash protokolü, 2022’de ABD’de bir yaptırım ile karşılaşması sonucunda çalkantılı bir süreç yaşadı: Tornado Cash’in hukuki sorunlarını ve suçlamaları hakkında neler bilindiğine değinelim.
Ethereum blok zinciri üzerinde gizlilik protokolü olarak çalışan Tornado Cash, bir kullanıcının Ethereum cüzdanından kripto paraları alıp, bu paraları “karıştırma” işlemi uyguladıktan sonra başka bir cüzdana gönderen bir tür kripto para gizleyicisi olarak çalışır.
Gönderici ve alıcı arasındaki bağlantıyı kopararak ve işlemi izlenemez hale getiren kripto karıştırıcısı, bir süre sonra düzenleyicilerin odak noktası haline geldi ve kripto fonlarını aklama suçlaması ile sarsıldı. OKX gibi kurumsal borsalar dahi Tornado Cash ile bağlantılı tüm hesapları kapattı.
ABD’nin Tornado Cash yaptırımı
Aralık 2019’da piyasaya sürülen protokol, Ağustos 2022 tarihinde ABD Hazine Bakanlığı’nın Yabancı Varlıkları Kontrol Ofisi (OFAC) tarafından kara listeye alındı ve ABD vatandaşlarının bu protokolü kullanması yasaklandı.
OFAC, protokole yönelik yaptığı açıklamada, 2019’dan ilgili protokol ile 7 milyar dolarlık bir kara paranın aklandığı ifade edildi. Kuzey Koreli hack grubu Lazarus’un da 455 milyon dolarlık fonu akladığını iddia etti. Bunun yanı sıra Tornado Cash’in, Harmony Bridge ve Nomad’da gerçekleşen hack saldırılarının ardından sırasıyla 96 milyon dolar ve 7,8 milyon dolarlık fonların aklamak için kullanıldığı da vurgulandı.
ABD Hazine Bakanlığı’nın terörizm ve finansal istihbarattan sorumlu müsteşarı Brian E. Nelson, Tornado Cash’in fonların aklanmasını engelleme amacıyla önlemler uygulamayı vadettiği ancak platformun bu konuda “defalarca başarısız” olduğunu ifade etti. Yaptırım uygulandığı gün, 8 Ağustos, 2022 tarihinde projenin kullandığı alan adı kaldırıldı. Aynı zamanda GitHub, Tornado Cash’e ait yazılım dosyalarını platformundan kaldırdı ve geliştiricilerin hesaplarını askıya aldı.
Stablecoin üreticisi Circle ise protokole ait adreslerdeki yaklaşık 75.000 dolarlık USDC’yi dondurdu. Gnosis’in kurucu ortağı Martin Köppelmann, platforma USDC stablecoini yatıran bir kullanıcının bu fonlara hiçbir şekilde erişim sağlayamayacağını açıkladı.
Tornado Cash ekibine yönelik suçlamalar
Gizlilik protokolüne yönelik yaptırımın ardından, 10 Ağustos, 2022’de geliştirici Alexey Pertsev, “merkeziyetsiz Ethereum karıştırma hizmeti Tornado Cash aracılığıyla kripto para birimlerinin karıştırılması yoluyla mali akışların gizlenmesine ve kara para aklamanın kolaylaştırılmasına karıştığı” suçlaması ile Hollanda’da tutuklandı.
Hollanda mahkemesi tarafından, 14 Mayıs, 2024’te Alexey Pertsev, Tornado Cash’in geliştirilmesindeki rolü nedeniyle 5 yıl 4 ay hapis cezasına çarptırıldı. Pertsev, karara itiraz ederek kefaletle serbest bırakılmasını talep etti ancak bu talep reddedildi. Ethereum’un kurucu ortağı Vitalik Buterin ise Pertsev’e verilen hapis cezasını “gerçekten talihsiz” olarak nitelendirdi.
Ayrıca 23 Ağustos, 2023’te, Roman Storm ve Roman Semenov da 1 milyar dolar tutarında kara para aklamaya yardımcı olmakla suçlandı. Roman Storm ise ABD’de tutuklandı.
Projenin kurucu ortağı Roman Storm için duruşma tarihi 23 Eylül, 2024 olarak belirlenmişti ancak Storm’un savunma ekibi, davanın ertelenmesi talebinde bulundu ve çok sayıda Rusça belgenin mahkemeye verilmiş olması sebebiyle tercüme gerektiği dile getirildi. Yargıç Katherine Polk Failla, duruşmayı 2 Aralık, 2024 tarihine ertelediğini bildirdi.
Kripto sektörünün desteği
Ocak 2024’te Pertsev ve Storm’un serbest bırakılması için başlatılan “Free Alexey & Roman” kampanyası, başlatılmasından bu yana 1,72 milyon dolar topladı ve Vitalik Buterin bu kampanyaya 30 ETH bağışladı. Hukuki süreçlere yardımcı olmak için protokolün geliştiricileri ise JusticeDAO Foundation’ı kurdu. Vakıf, merkezi kripto para borsası Coinbase ve Edward Snowden’ın temsilcilerinden destek buldu.
Ayrıca Coinbase, Tornado Cash’e karşı uygulanan yaptırımların kaldırılmasını talep ederek Hazine Bakanlığı, bakan Janet Yellen ve OFAC direktörü Andrea Gacki aleyhine bir davayı finanse etti. Borsanın CEO’su Brian Armstrong, borsanın yasa dışı faaliyetlere karşı sert bir tavır takındığını belirtti ancak bakanlığın tüm teknolojiye kısıtlama getirerek emsalsiz bir adım attığını ve yetkilerini aştığını iddia etti.
Gizlilik protokolünün başlatmış olduğu “tornadoeth.cash” sitesi, aktif olarak faaliyetlerini sürdürmekte ve Flipside Crypto verileri, 2024 yılının ilk altı ayında yaklaşık 1,9 milyar dolar yatırma işlemi yapıldığını gösteriyor. Bu miktar, 2023 yılı ile kıyaslandığında, %50 daha fazla.
Avrupa Birliği’ndeki yeni düzenlemeler yakında DeFi protokollerini zor kararlar almaya itebilir. Sorunun temelinde, birçok DeFi protokolünün merkezi veri yönetim sistemine ve aracılara sahip olma eğilimi yatıyor.
MiCA kapsamında Tornado Cash’in yasallığı yakın zamanda tekrar gündeme taşınacak. DeFi protokollerinin geleneksel finansal hizmet firmalarıyla aynı lisanslama ve Müşterini Tanı gerekliliklerine uymasını gerektirmesi birçok DeFi protokolünün taşıyamayacağı veya taşımak istemeyeceği bir yük haline gelebilir.
